GOTH – Designing Darkness | Design Museum Den Bosch
GOTH – Designing Darkness | Design Museum Den Bosch
Goth is de grootste subcultuur ter wereld. Goth is een levensstijl vol onbestemd verlangen naar de donkere kant van het leven. De tentoonstelling GOTH – Designing Darkness gaat op zoek naar de bronnen van de goth scene en presenteert twee eeuwen cultuurgeschiedenis vol dramatische verbeeldingen, onheilspellend design en zwartgallige kunst.
Midden in het historische Den Bosch met zijn middeleeuwse en neogotische monumenten toont GOTH – Designing Darkness ook hoe deze duistere tegencultuur nu wordt verbeeld. Nog nooit eerder was het zó donker in een museum…
Verleidelijke duisternis
Goth is geen stijl, maar de verbeelding van een gevoel; de ‘verleidelijke duisternis’, een melancholisch-romantische visie die na meer dan twee eeuwen stevig in onze cultuur is verankerd. Goth is een uitgesproken vorm van escapisme, een poging om de gewone wereld te vergeten en een spiegel voor te houden. Het verwerpt de onttoverde moderne maatschappij waarin alles te verklaren is en geeft je in plaats daarvan de gelegenheid om jezelf te verliezen in een wereld vol diepe betekenis, zwarte magie en onuitsprekelijke geheimen, op zoek naar vervoering en sensatie.
Een rijk overzicht
De tentoonstelling besteedt aandacht aan de bronnen van goth, die zowel in de klassieke Europese kunstgeschiedenis als in de alternatieve en populaire cultuur te vinden zijn. Je ontdekt een rijk overzicht met objecten en kunstvoorwerpen uit de collecties van onder andere het Kröller-Müller Museum, Musée d’Orsay, de Hamburger Kunsthalle en het Royal Institute of British Architects. Werken variëren van ontwerptekeningen van Pierre Cuypers en objecten van A.W.N. Pugin tot meubelen van André Lassen en H.R. Giger; van prenten van Odilon Redon en Felicien Rops tot fotografie van Nona Limmen; van negentiende-eeuwse rouwsieraden tot de couture van Linda Friesen en Marjolein Turin en van sculpturen van Sarah Bernhardt en Emmanuel Frémiet tot hedendaagse kunst en design van Sruli Recht, Carolein Smit en Cindy Wright.
Spectaculair ontwerp
Het ontwerp van de tentoonstelling wordt verzorgd door Bureau Lakenvelder. De ondertitel Designing Darkness is het uitgangspunt van het ontwerp: een spel van licht en duisternis, waarin de schaduw de boventoon voert. Normaliter zijn tentoonstellingszalen overzichtelijke bakens van licht en helderheid, hier zorgen de donkere wanden die schuin in de zaal geplaatst zijn en de schaarse belichting voor een mysterieuze, duistere sfeer die perfect past bij de inhoud van GOTH – Designing Darkness. Twee audiotours leiden de bezoeker door de ruimte: er is een keuze tussen een meer traditionele tour en een tour die is ingesproken door de populaire pop-noir zangeres Lakshmi (bekend van Wie is de Mol), waarin muziek en geluidseffecten het verhaal van de tentoonstelling versterken. Duurzaamheid is een belangrijke overweging geweest in het ontwerpproces: de sokkels bestaan uit kratten die gebruikt worden voor de versterking van dijken: ze worden na de tentoonstelling gewoon weer voor hun oorspronkelijke doel ingezet.
Een gothic boottocht, podcasts, film- en muziekfestival en workshops
Bij de tentoonstelling is een uitgebreid aanvullend programma van activiteiten. Tijdens een wandeltour door de stad ontdek je de (neo-)gotische kanten van Den Bosch. Tijdens een boottocht in de avond over de gedeeltelijk ondergrondse waterweg de Binnendieze hoor je duistere verhalen. Tijdens verschillende workshops in de herfst- en kerstvakanties ontwerpen kinderen en jongeren hun eigen gothic uitdossing. Tijdens een festival in samenwerking met De Verkadefabriek en Willem II zie en hoor je de mooiste gothic films en muziek. Tijdens de Sunday Talks ga je in debat over de maatschappelijke kanten van goth en tijdens lezingen leer je meer over de (kunst-)historische elementen in de subcultuur. Het complete programma verschijnt op 16 oktober op de website van het museum. Bij de tentoonstelling wordt ook weer een Derde Verdieping ingericht, het online platform van Design Museum Den Bosch. Een podcast-serie waarin conservatoren, kunstenaars en goths aan het woord komen, verschillende filmpjes, kijk-, lees-, en luistertips, diepgravende artikelen en registraties van de lezingen en debatten geven je de mogelijkheid om nog dieper in de inhoud van de tentoonstelling te duiken.
Het boek GOTH – Designing Darkness
Bij de tentoonstelling verschijnt een boek, samengesteld door conservator Timo de Rijk en cultuurhistoricus Eric Smulders naar ontwerp van Yvo Zijlstra. Het is een visuele verkenning van de thema’s van GOTH – Designing Darkness waarin de werken uit de tentoonstelling worden aangevuld met hedendaags en historisch beeldmateriaal uit de populaire cultuur, kunstgeschiedenis en journalistiek. Het boek vertelt het verhaal van goth middels een prikkelende combinatie van beelden en citaten die nog nooit eerder in deze context bij elkaar gebracht werden. Het boek verschijnt eind november en is te koop bij het museum en in de betere boekhandel.
Afbeeldingen
1) Nona Limmen, “Children of the Night (Sint-Janskathedraal ‘s-Hertogenbosch)”, 2019. C/o Nona Limmen, 2) Onbekende fotograaf, “Theda Bara, publiciteitsfoto van de film Sin (regie Herbert Brenon)”, 1915. C/o Granger Historical Picture Archive / Alamy Stock Photo, 3) Cindy Wright, “Eye to Eye (unification)”, 2020. Eigendom stad Antwerpen, in langdurige bruikleen in M HKA. C/o Pictoright 2021, 4) Joe Bangay, “Portretfoto Siouxsie Sioux ter promotie van het album Juju”, 1981, 5) William J. Boot, “When Evening Twilight Gathers Round”, 1877. C/o The Maas Gallery, 6) Marnix Schmidt, “Cosplayer op het Elfia Festival, Haarzuijlens”, 2019. C/o Marnix Schmidt.
