Het gedroomde museum - Berlages meesterwerk

Het gedroomde museum - Berlages meesterwerk

Lang voordat museumarchitectuur populair werd als toeristische trekpleister, dromen architect Hendrik Petrus Berlage (1856–1934) en museumdirecteur Hendrik Enno van Gelder (1876–1960) van een vooruitstrevend museumgebouw. 

Een gebouw waar bezoekers zich thuis voelen en waar de kunst ultiem tot z’n recht komt. In 1935 wordt deze droom werkelijkheid met de opening van een nieuw museum voor moderne en toegepaste kunst in Den Haag. Hoewel Berlage in 1934 overlijdt en de oplevering dus niet meemaakt, schiep hij samen met Van Gelder een voorbeeld voor vele musea die later ontstonden. 

Een kunstwerk voor de kunst 

De tentoonstelling Het gedroomde museum – Berlages meesterwerk neemt de oorspronkelijke ideeën van architect en directeur als uitgangspunt en laat zien hoe ze tot op de dag van vandaag een belangrijke rol spelen in de beleving van Kunstmuseum Den Haag. De stralende lichtinval, de menselijke maat, de gele bakstenen, de ruimtelijkheid, het gedurfde kleurgebruik; alles is even markant aan het gebouw en aan alles is gedacht, tot en met het interieur en meubilair aan toe. Zo ontstond een kunstwerk voor de kunst, én voor de mens die daarvan kan genieten. Het gebouw heeft als enige museum in de wereld een eigen objectnummer. Daarmee is het in één klap het belangrijkste collectie-onderdeel van het museum, waarin alle collecties hun onderkomen vinden. Aan de hand van verhalen, foto’s, (ontwerp)tekeningen, maquettes en bijzonder archiefmateriaal wordt de geschiedenis van het museum inzichtelijk gemaakt, van idee tot aan ontwerp en realisatie. Zelfs de werking voor bezoekers komt ruimschoots aan bod. 

De directeur 

In 1912 wordt Hendrik Enno van Gelder directeur van het museum, toen nog gevestigd in de Sint Sebastiaansdoelen aan de Korte Vijverberg. Van Gelder droomt van de bouw van een nieuw groot museumcomplex, inclusief concert- en congreszalen. In 1914 pleit hij in een museumnota voor de bouw van zelfs een aantal nieuwe musea. Na de Eerste Wereldoorlog stelt de gemeente een terrein aan de Stadhouderslaan beschikbaar. Berlage wordt aangewezen als architect. Van Gelder en Berlage kennen elkaar al langer en vinden elkaar in de overtuiging dat kunst het volk kan verheffen. Dit nieuwe museum mag dan ook geen elitaire uitstraling hebben, maar moet een toegankelijke plek worden waarin iedereen zich thuis kan voelen. Bovendien moet het een modern museum worden, voorzien van de nieuwste snufjes en presentatietechnieken: met inval van natuurlijk daglicht, goede klimatologische omstandigheden, een parkachtige tuin en een paviljoen om te ontspannen. De plannen voor een uitgebreid museumcomplex halen het uiteindelijk niet, maar in 1927 geeft de gemeente Berlage opdracht voor een bescheidener ontwerp. 

De architect 

Berlage staat voor een lastige opgave: hoe ontwerp je een museum voor een kunstcollectie die nog in de kinderschoenen staat? En bovenal: hoe ontwerp je een museum voor moderne en toegepaste kunst zonder te weten hoe die collecties er in de toekomst uit zullen zien? Veel van de kunstwerken in de verzameling van het huidige Kunstmuseum Den Haag zijn gemaakt door kunstenaars die nog niet zijn geboren wanneer Berlage achter zijn tekentafel plaats neemt. Toch weet hij het volgens velen mooiste museumgebouw van Nederland te ontwerpen. Berlage meent zelf dat het zijn allerbeste werk gaat worden. Het wordt in ieder geval zijn laatste. 

https://www.kunstmuseum.nl/nl

https://haagsedingen.nl/

Datum:
3 maart 2021 / 20 juni 2021
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0