Nicole Eisenman & de modernen | Kunstmuseum Den Haag

Nicole Eisenman & de modernen | Kunstmuseum Den Haag

Weerbarstige, maatschappijkritische verhalen verbeeld met humor en herkenbare elementen uit de kunstgeschiedenis en de populaire cultuur, in een keur aan kleur: dat is het werk van Nicole Eisenman (hen/hun*).

Voor het eerst sinds bijna 30 jaar is er een overzichtstentoonstelling met werk van een van de grootste kunstenaars van nu te zien in Nederland. Het veelzijdige oeuvre dat deze New Yorkse kunstenaar de afgelopen 30 jaar heeft opgebouwd is internationaal beeldbepalend voor de hedendaagse schilderkunst.

Queerness en maatschappij

In de tentoonstelling hangen er meer dan 70 werken van hun hand in Kunstmuseum Den Haag. Eisenmans uitbundige schilderkunst en stripachtige tekeningen met thema’s als mens, identiteit, queerness en maatschappij worden gepresenteerd naast topstukken van moderne kunstenaars als Paula Modersohn-Becker en Edvard Munch, die destijds met dezelfde thematiek en vraagstukken worstelden, of tegen wiens blik Eisenman juist ageert. Deze moderne werken zijn afkomstig uit de collectie van Kunstmuseum Den Haag, Kunsthalle Bielefeld (Duitsland) en het Aargauer Kunsthaus (Zwitserland) en zijn door Eisenman zelf geselecteerd. Nicole Eisenman & de modernen is in samenwerking met deze instellingen en de Fondation Vincent van Gogh in Arles (Frankrijk) ontwikkeld en tentoongesteld. Kunstmuseum Den Haag is de laatste mogelijkheid om deze unieke tentoonstelling te zien.

Kleurrijke elementen uit de populaire cultuur

Nicole Eisenman (1965, Verdun, Frankrijk) maakt schilderijen, tekeningen en installaties met thema’s zoals gender, racisme en economische ongelijkheid, en over vraagstukken als de eeuwige angst voor de toekomst, het digitale tijdperk en onze afhankelijkheid van technologie. Tegelijkertijd becommentarieert Eisenman in hun kunst op humoristische wijze de maatschappij waarin henzelf en wij leven en de uitdagingen die daar bij komen kijken. Daarbij gebruikt hen kleurrijke en herkenbare elementen uit de populaire cultuur, media en televisie. Ook de moderne kunstgeschiedenis speelt een grote rol in hun werk: naast dat Eisenman alle technieken van de schilderkunst beheerst, zijn er ook veel motieven uit het werk van hun voorgangers te vinden in hun inventieve en uitbundige schilderijen en tekeningen. Het werk van Eisenman vertegenwoordigt als geen ander de hedendaagse schilderkunst.

Op zoek naar de ideale community

In Eisenmans werken over ‘biergartens’, openluchtcafé’s waar inwoners van New York elkaar ontmoeten en eten en drinken, komen veel van hun onderwerpen samen. Zoals in Beer Garden with Ash/AK (2009), waarin de figuren – meestal fictieve personen met een onduidelijk gender en ras, maar vaak genoeg ook Eisenman en hun vrienden zelf – wat verloren lijken, op zoek naar aansluiting, een gemeenschap. Ze zitten in groepjes, maar lijken allemaal geïsoleerd in zichzelf gekeerd, doelloos op hun telefoon kijkend. Eisenman reflecteert hier op de huidige samenleving en verbeeldt de figuren als product van onze tijd. Tegelijkertijd heeft Eisenman de zoektocht naar de ideale community, een utopische samenleving, niet opgegeven. Zo blijkt ook uit een reeks tekeningen van een groep kunstenaars, schrijvers, musici en verliefde stellen die in vrede en harmonie samen hun tijd doorbrengen als een tijdelijke, creatieve gemeenschap, die Eisenman maakte tijdens een weekend op het strand. Hetzelfde geldt voor het tweeluik Mining I en Mining II, waarin een groep vrouwen een zelfvoorzienende samenleving gecreëerd lijken te hebben. 

Studio op een boot

Een ander absoluut hoogtepunt in de tentoonstelling is het tweeluik Progress: Real and Imagined (2006). Dit schilderij is meer dan 9 meter lang. Op het linker paneel is Eisenman zelf te zien, in hun studiootje op een boot, waar hen kunst produceert terwijl buiten een zondvloed gaande is. Het hele atelier ligt vol met Eisenmans eigen werk en er staat een grote bos bloemen, waarmee hen een virtuoze manier van schilderen etaleert. Waar dit linker paneel Eisenmans worsteling met de uitdagingen van het kunstenaarschap verbeeldt, heeft hen rechts hun verbeeldingskracht de vrije loop gelaten en een droomwereld geschetst waarin oneindig veel elementen te ontdekken zijn. Jagers met een roedel witte honden met donkere vlekken (een verwijzing naar het zijn als mens tussen binaire verdelingen: tussen zwart tegenover wit, juist gemixt en hybride zijn, in ras en queer identiteit), in een hol verstopt zich een stripfiguur, er zijn vliegende mensen en er is een groep mensen in de stijl van Hiëronymus Bosch maar dan met alleen vrouwen in de hoofdrol. Het is een surrealistisch landschap tussen droom en werkelijkheid, waarin Eisenman met veel humor de mogelijkheden van de schilderkunst verkent.

De modernen

Met hun thematiek raakt Eisenman meer dan eens aan onderwerpen die ook speelden in de tijd van de moderne kunstenaars, begin 20e eeuw. Zoals de zoektocht naar een eigen identiteit binnen binaire genderrollen en sociale conventies, het individu in een anonieme massamaatschappij, politieke en technische ontwikkelingen en de invloed daarvan op het persoonlijke leven. De kunst van Eisenman hangt in deze tentoonstelling dan ook naast het werk van moderne kunstenaars zoals Paula Modersohn-Becker, Vincent van Gogh, Max Beckmann, Käthe Kollwitz en Alexej von Jawlensky. Ook is er werk van Nederlandse kunstenaars als Charley Toorop en Co Westerik te zien. Net zoals Eisenman namen de modernen een kritische houding aan ten opzichte van de maatschappij, zichzelf en andere kunstenaars en zochten ze naar alternatieve en utopische manieren van leven. De unieke samenkomst van het werk van Eisenman met dat van de bekende en minder bekende modernen in deze tentoonstelling laat deze moderne werken in een heel ander licht zien, en vice versa. Niet eerder was Eisenmans werk in deze context te zien.

De tentoonstelling

In de tentoonstelling zijn er rond de 70 schilderijen en tekeningen van Eisenman vanaf 1990 tot nu te zien. Deze werken zijn veelal afkomstig uit particuliere collecties. De ongeveer 40 werken van de moderne kunstenaars heeft Eisenman zelf uitgekozen, uit de collecties van Kunstmuseum Den Haag, Kunsthalle Bielefeld en het Aargauer Kunsthaus. Samen zijn alle schilderijen en tekeningen in zo’n 5 thema’s en dubbel zoveel zalen van 12 november 2022 t/m 12 februari 20223 te zien in het Kunstmuseum Den Haag.

Over Nicole Eisenman

Nicole Eisenman werd geboren in 1965, in Verdun, Frankrijk en groeide op in New York. Hen studeerde ‘Fine Arts’ de Rhode Island School of Design en studeerde af in 1987. Tijdens deze studie bracht Eisenman een jaar door in Rome, wat hen in aanraking bracht met kunst uit de Renaissance. Na hun afstuderen verhuisde Eisenman terug naar New York en begon hen te experimenteren met verschillende media, van schilderen, drukkunst, beeldhouwen tot installaties en video’s. Al snel werd hun werk opgenomen in verschillende tentoonstellingen in binnen- en buitenland.

In 2013 ontving Eisenman de Carnegie-prize, gevolgd door de prestigieuze Mac Arthur Fellowship in 2015. Sinds 2018 is Eisenman opgenomen in de American Academy of Arts and Letters. Het werk van Nicole Eisenman was in 2019 op de Biënnale van Venetië en The Whitney Biennale te zien. Eerdere solotentoonstellingen van Eisenman waren te zien in het Astrup Fearnley Museum of Modern Art, Oslo (2021), The Contemporary Austin (2020) en in de Staatliche Kunsthalle Baden-Baden (2018).

Nicole Eisenman woont en werkt in New York. Hun bekendste werk in Nederland is het 5 meter hoge standbeeld Love or Generosity voor de ingang van de rechtbank in Amsterdam.

*Nicole Eisenman gebruikt de genderneutrale voornaamwoorden hen/hun. Het Kunstmuseum Den Haag kiest ervoor om 'hen/hun' te gebruiken voor de verwijzing naar mensen die zich identificeren met gender non-conformiteit.

Afbeeldingen

1) Nicole Eisenman, Beer Garden with Ash/AK, 2009, olieverf op doek, 164,9 × 208 cm, De Ying Foundation, 2) Nicole Eisenman, Watchers, 2016, olieverf op doek, 113 × 136 cm, particuliere collectie, 3) Nicole Eisenman, Northern California Potter Woman, 2015, olieverf op doek, 143 × 110 cm, particuliere collectie, 4) Nicole Eisenman, T.B.T. (Headed down the river), 2018, olieverf en gemengde media op doek, 208 x 165 cm, Nachson Mimran, 5) Nicole Eisenman, Untitled, 2011, monotype op papier, 60 x 46 cm, Peter and Jamie Hort 

https://www.kunstmuseum.nl/

Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0