Werk, bid en bewonder in het Dordrechts Museum

De Nederlandse politieke elite bestond vanaf de 17de eeuw – de Gouden Eeuw – uit calvinisten.  Hun rijkdom en maatschappelijke status etaleerden ze met grote huizen, chique interieurs én fraaie kunst. Maar kunst en calvinisme; gaat dat wel samen?  

Calvinisme wordt immers geassocieerd met sober, streng en spaarzaam. En kunst met rijkdom en luxe. Maar wat was de werkelijke relatie van calvinisten tot kunst?

Clichés ontrafeld

In Werk, bid & bewonder worden clichés over kunst en calvinisme ontrafeld en enkele hardnekkige mythes ontkracht. De tentoonstelling laat de relatie tussen calvinisme en kunst in een brede context zien. Ook literatuur, muziek en kerkarchitectuur komen namelijk aan bod, in de vorm van (kunst)objecten, maar ook in videoportretten met onder meer architect Francien Houben, zanger Ernst Daniël Smid en cabaretier Freek de Jonge.  

Bewonder het werk van schilders van de 17de tot begin 20ste eeuw, zoals Ferdinand Bol, Rembrandt van Rijn, Vincent van Gogh, Theo van Doesburg en Piet Mondriaan. Foto- & videokunstenaar Ahmet Polat zorgt voor een hedendaagse vertaling van het begrip calvinisme in onze huidige samenleving.

Liever Turks dan Paaps  

In Nederland wordt vaak teruggegrepen op ‘calvinistische’ waarden als autonomie, culturele diversiteit en tolerantie. Maar weten we waar deze vandaan komen? In dit drieluik duikt fotograaf-kunstenaar Ahmet Polat in de vergeten geschiedenis van het ‘calvinoturkisme’.  

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog vinden de Nederlandse opstandelingen steun bij het Ottomaanse Rijk. Net als Willem van Oranje strijdt de sultan tegen de katholieke Spaanse koning. In het Ottomaanse Rijk geldt bovendien vrijheid van geloof. Deze tolerantie maakt de sultan tot voorbeeld voor de Nederlandse vrijheidsstrijders. Met de leus ‘Liever Turks dan Paaps’ onderstrepen ze dit.

De calvinistische Nederlanders en de islamitische Turken delen dus een gemeenschappelijke geschiedenis van tolerantie en vrijheid. De band is niet alleen historisch. Ook in de geloofsbeleving, rituelen en waarden van nu zijn er meer overeenkomsten dan gedacht.  

Te Kunst en Te Keur, 400 jaar Statenbijbels  

Gelijktijdig met Werk, bid & bewonder is in Het Hof van Nederland de tentoonstelling Te Kunst en Te Keur te zien.  

De Bijbel is het meest verkochte boek ter wereld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het eerste Nederlandstalige boek dat in 1477 gedrukt werd een Bijbel was. Tijdens de Synode van Dordrecht wordt opdracht gegeven voor de eerste officiële Nederlandse vertaling van de Bijbel. Deze vertaling uit de directe grondtekst verschijnt voor het eerst in 1637. Gefinancierd en geautoriseerd door de Staten-Generaal krijgt het de naam: Statenvertaling. 

De nieuwe Statenbijbel bereikt een groot publiek. Afhankelijk van de portemonnee van de koper is er van alles mogelijk: van een eenvoudige, kleine uitgave tot een rijk geïllustreerde en gepersonaliseerde uitgave van groot formaat. In Dordrecht wordt de familie Keur de belangrijkste drukker en uitgever van Statenbijbels. Hun eerste druk verschijnt in 1666, waarna er nog vele volgen. In deze tentoonstelling staat de kunst en kwaliteit van deze bijzondere Statenbijbels centraal en komen de familie Keur en hun prachtige Keurbijbels opnieuw samen in Dordrecht.  

BIOS [BIBLE]  

Op het plein voor Het Hof van Nederland staat een project van het Duitse kunstenaarscollectief robotlab. In zeven maanden tijd zal een industriële robot non-stop de Statenbijbel uitschrijven. Net als een monnik in het scriptorium tekent de robot de kalligrafische lijnen met hoge precisie.

Deze installatie is voor het eerst in Nederland te zien en is dag en nacht vrij te bezichtigen. Lees meer.  

Afbeeldingen

1) De Nieuwe Kerk in Haarlem, Pieter Saenredam, Boedapest - Een kerk van haar eigen tijd; gebouwd in de vorm van een Grieks kruis met vier gelijke armen en een vrijstaande preekstoel. Dit type kerken wordt in de Nederlanden pas na de Reformatie gebouwd. Saenredam tekent en schildert deze kerk, die is ontworpen door zijn vriend Jacob van Campen, graag. 2) Watersnoodbijbel, 1701-02 (boek) 1862 (band) - De Watersnoodbijbel wordt aan koning Willem III aangeboden, als dank voor zijn hulp en medeleven bij de watersnood van 1861. Het boek zelf is gedrukt door de bekende drukker Keur. De band is er in de 19de eeuw bijgemaakt. Het zilveren medaillon toont een ijsvogel, met zijn oranje borst, die een veilig nest bouwt op de golven. De andere medaillons tonen gebeurtenissen uit de Tachtigjarige Oorlog. 3) Portret van Eva Wtewael (1607-1635), Joachim Wtewael, 1628 - Joachim Wtewael is kunstenaar en politicus. Hij sympathiseert met de contraremonstranten (preciezen) tijdens de Synode van Dordrecht. In 1628 schildert hij zijn jongste dochter Eva, terwijl zij aan het handwerken is. Hij laat haar zien als deugdzame huisvrouw. Ze heeft naaiwerk in haar handen en er ligt een Bijbel op tafel., 4) Anoniem, Naaischaartje met zilveren ketting, 18de eeuw - Het geloof is overal in de 17de en 18de eeuw. Ook alledaagse voorwerpen worden versierd met Bijbelse voorstellingen. Het worden kleine kunstwerkjes, zoals dit naaischaartje met een voorstelling van Mozes en de tafelen der Wet.

https://www.dordrechtsmuseum.nl/tentoonstellingen/werkbidbewonder/

Datum:
11 november 2018 / 26 mei 2019
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0