Basisinkomen voor als de robots komen

Als robots steeds meer maakwerk overnemen, wordt menskracht overbodig. Een basisinkomen ligt dan voor de hand, zeggen verschillende experts. In Nederland leeft het idee enorm. De Vereniging Basisinkomen zag haar ledental verdubbelen na de uitzending van VPRO's Tegenlicht, Gratis Geld.

De discussie over het basisinkomen, duikt met enige regelmaat op in de pers. In 2013 reageerden Vrij Nederland-lezers positief op de oproep van Kees Kraaijeveld om zich hierover uit te spreken. “Eindelijk verlost van de tredmolen die werk heet,” verzuchtte iemand. En: “Meer zorg, cultuur en ambachten.” 

VPRO's Tegenlicht zond er in september 2014 een prikkelende documentaire over uit. Dat een basisinkomen mogelijk is bewees het Mincome-project in het Canadese stadje Dauphin. Daar vulde de overheid in de jaren 70 gedurende vier jaar het inkomen aan van mensen die het hoofd financieel moeilijk boven water konden houden. De resultaten waren veelzeggend. Minder ziekenhuis bezoek, minder ongelukken als gevolg van drank en drugsmisbruik, mensen volgden opleidingen, kregen betere jobs, gingen voor het eerst naar de tandarts. Toch kreeg het project na vier jaar geen vervolg. Een conservatieve regering die het stokje overnam, zag er geen heil in en borg het onderzoek inclusief de positieve uitkomsten, in een donker archief op.

De voordelen voor Nederland zijn legio volgens sommige economen. Marcel Canoy: "Het minimumloon en (bijna) alle uitkeringen en toelages kunnen worden afgeschaft. Het belastingstelsel wordt simpeler. En ook de fraudegevoeligheid die met het stelsel gepaard gaat, verdwijnt. Mensen hoeven zich niet meer vernederd te voelen omdat ze met behoud van uitkering een plantsoen moeten aanvegen. Dat scheelt weer een hoop bezoeken aan de psychiater."

Rust, creativiteit en ondernemerslust

En het is op te brengen. Het huidige stelsel aan uitkeringen, studiefinanciering en aftrekposten kost 125 miljard. Iedereen een basisinkomen geven inclusief noodzakelijke uitkeringen als kinderbijslag en toeslagen voor gehandicapten kost 155 miljard. Het tekort is dus 30 miljard, zo groot als ons huidige begrotingstekort. Om het gat te dichten moeten de accijnzen, BTW, de belasting op vermogen omhoog.  Ertegenover staat rust, de mogelijkheid eigen keuze te maken, meer ruimte voor zorg en creativiteit, onderwijs en ondernemerschap. De arbeidsproductiviteit gaat omhoog. Tel uit je winst!

Vereniging Basisinkomen volgt de ontwikkelingen op de voet. De beweging bestaat volgend jaar 25 jaar. Sinds de uitzending van Tegenlicht verdubbelde het ledental van 220 naar 450 leden. "Overal in Nederland schieten de initiatieven als paddestoelen uit de grond," zegt voorzitter Adriaan Planken. Het begon in Groningen en Leeuwarden, maar ook in Tilburg en Nijmegen worden debatten en bijeenkomsten georganiseerd. Het zijn individuen die de kar trekken. Maar ook lokale fracties van Groenlinks zijn actief. Het wachten is op het moment dat de eerste pilots van start gaan.

 

Tags

Reageren