De gouden eeuw van zilver

Nergens in Europa werken zoveel zilversmeden als in de Republiek. Alleen al in Amsterdam wonen er 400. Zij controleren de kwaliteit van gouden en zilveren munten en maken luxevoorwerpen voor boeren, kooplieden en vorsten.

Door de dominante positie van Amsterdam in de handelswereld en door de toevloed van Spaans zilver spelen de Amsterdamse Wisselbank en de handelaren eromheen een cruciale rol in het bepalen van de waarde van zilver. Omstreeks 1650 komt jaarlijks ruim 15 miljoen gulden (nu meer dan 130 miljoen euro) aan Spaans edelmetaal naar de Republiek. Het wordt als muntgeld of als zilverbaren weer uitgevoerd. De Republiek koopt met Spaans zilver goedkoop in: Chinees porselein, Pools graan of Franse wijn. Het zilver brengt een op geld en op waardepapieren draaiende wereldeconomie in een stroomversnelling en versterkt de Nederlandse welvaart. Bij instellingen en particulieren stapelen contant geld, cheques, aandelen en obligaties zich op in met ijzer beslagen kisten. Tot het einde van de 18de eeuw is de gemiddelde Nederlander welvarender dan een Engelsman.

Hoorn van overvloed

1 jan 1609

De Wisselbank, in 1609 opgericht om aan de geldverwarring een einde te maken, is het financiële hart van het stadhuis op de Dam. De bank telt verschillende kantoren. Er zijn een bronzen en een houten balie bewaard gebleven die mogelijk als afscheiding tussen ambtenaren en bezoekers hebben gefungeerd. Vermoedelijk heeft dit eikenhouten vulstuk gefungeerd als beëindiging van een van de balies van de Wisselbank. De hoorn des overvloeds is hier herleid tot zijn prozaïsche basis: geld. Toepasselijker kan het niet.
 

Flora's mallewagen

1637

De teelt en handel in tulpenbollen steekt in de jaren dertig van de 17de eeuw velen aan. Speculatie drijft de prijzen op naar krankzinnige hoogte. In 1637 is de gekte plotseling voorbij, sommigen bankroet achterlatend. De bloemengodin Flora zit op de mallewagen, samen met enkele mannen en vrouwen die slechte menselijke eigenschappen symboliseren. Overal zijn narrenkappen te zien. Het volk, uit op gemakkelijke winst, holt achter de zeilwagen aan, de zee in. Bij elke moderne crisis op de beurs herleeft de herinnering aan de tulpengekte van toen.

Tags

Reageren