Het schip van de nieuwe Bavo te Haarlem is klaar!

Het schip van de nieuwe Bavo is klaar en daarmee de vierde fase van de restauratie van de Haarlemse kathedraal. Prinses Beatrix is aanwezig bij de afsluiting op 4 maart. Hoe kijkt de man op de steiger op dit werk terug?

4 maart 2016 

Op 4 maart aanstaande wordt de vierde fase van de restauratie van de nieuwe Bavo te Haarlem met een feestelijke bijeenkomst afgesloten. Deze mijlpaal wordt gevierd met iedereen die bij dit project betrokken was en krijgt extra luister door de komst van prinses Beatrix. Haar aanwezigheid onderstreept niet alleen het belang van deze kathedraal als een van de topstukken van het nationale erfgoed, maar ook haar interesse voor het werk van hedendaagse kunstenaars als Jan Dibbets. Een belangrijk onderdeel van deze fase was namelijk de plaatsing van de nieuwe ramen in het schip, de zijbeuken en enkele kapellen, ontworpen door Dibbets en vervaardigd door Glasatelier Hagemeier te Tilburg.* Om het in termen van Joseph Cuypers te houden: op dit moment kun je weer luisteren met je ogen naar de ‘muziek van het licht’, zoals de foto's van het persbericht van Van Hoogevest Architecten prachtig illustreren.*
 
Na het Rijksmuseum is de restauratie van de nieuwe Bavo de meest omvangrijke van ons land. Dat kon alleen al vanwege de financiën niet in eenmaal gebeuren. Het meesterwerk van architect Joseph Cuypers (1861-1949) dat in drie campagnes tussen 1893 en 1930 tot stand kwam, werd/wordt dan ook in verschillende fasen gerestaureerd:

Fase I

  • žPlebanie (uitgevoerd 2004-2005)
  • žStraalkapellen (casco) (uitgevoerd 2006-2007)

Fase II        

  • žTransepten, koepel en traptorens (uitgevoerd 2010-2012)
  • žSacristie en doopkapel (uitgevoerd 2011-2012)
  • žKathedraal museum (casco) (uitgevoerd 2011 – 2013)

Fase III       

  • žHoogkoor bovengronds (uitgevoerd 2013 – 2014)
  • žKathedraalMuseum (inrichting)(uitgevoerd 2013 – 2014)

Fase IV       

  • žMiddenschip met de nieuwe glazen van Jan Dibbets (2014-2016)

Fase V

  • žWesttorens met westportaal (start is voorzien in 2016).*

De westtorens van de nieuwe Bavo te Haarlem, van Joseph Th.J. en Pierre J.J.M. Cuypers (1925-1930). Joseph Th.J. en Pierre J.J.M. Cuypers, De westtorens van de nieuwe Bavo te Haarlem (1925-1930). Met de restauratie van dit laatste deel van de kathedraal is de campagne in 2019 afgerond. Foto bvhh.nu 24 februari 2016.

________________________

Meesters in het bouwvak

Zowel bouwen als restaureren doe je met een team van gespecialiseerde vakmensen. Van architect – in dit geval Van Hoogevest Architecten – tot bouwvakker – de BAM, Schakel & Schrale – wordt een bijzondere kennis gevraagd.* En het is uiteindelijk de man op de steiger die alle voorbereidingen tot een goed einde moet brengen. Een van hen is Jan Homburg die al heel wat meters metselwerk op zijn naam heeft staan. Hij ervaart de nieuwe Bavo als een ‘paradijs voor de metselaar’. Alle technieken zijn hier te vinden, wat het werk ongelooflijk veelzijdig maakt. Het spannendst vond hij het werk aan de ‘roomsoezen’, de vier hoektorentjes van de grote koepel met hun groene terracotta kroonlijsten. Het vervangen van de geglazuurde onderdelen was een enorm karwei, ook omdat ze zo zwaar waren. Maar het was vooral precisiewerk, omdat je bij het plaatsen van de nieuw gebakken elementen moest voorkomen dat schilfers af werden gestoten van de gehandhaafde, authentieke decoraties. En dat is gelukt!
 
Jan Homburg heeft tijdens de restauratie verschillende jonge mensen opgeleid. Eén van hen is Nick van Vilsteren die een heel bijzondere band met de kathedraal blijkt te hebben, want zijn overgrootvader heeft nog mee gemetseld aan de twee westelijke torens (1925-1928). Zelf heeft Nick veel geleerd bij de verwarmingstoren aan de zuidkant. Toch los je met technische vaardigheden niet alles op. Als het gaat over duurzaam behoud meent Jan Homburg dat vooral het vocht problemen zal blijven geven. De muren van de kathedraal zijn de afgelopen eeuw helemaal ingewaterd doordat de segmenten van de natuurstenen dakgoten zijn gaan wijken. Daarom zijn nu koperen bakken ingebracht, waardoor dit niet meer kan gebeuren. Maar de vochthuishouding van het metselwerk heeft nog veel tijd nodig om in balans te raken. Homburg vindt met name de noordelijke zijbeuk en kooromgang een probleem, omdat er nauwelijks lucht kan komen bij de geboorte van de gewelven.* Dus als het seizoen het weer toelaat, open met die deuren en geef de wind een kans.

Bernadette van Hellenberg Hubar

Restauratie nieuwe Bavo Haarlem Metselaar Jan Homburg aan de slag bij een van de ‘roomsoezen’ bij de koepel van de nieuwe Bavo. Foto RCE Beeldbank-Chris Booms (2013).


Openingstijden nieuwe Bavo/KoepelKathedraal en KathedraalMuseum 

De nieuwe Bavo is in 2019 omgedoopt tot KoepelKathedraal Haarlem, een zeer gelukkige vondst waarmee een eind wordt gemaakt aan de voortdurende verwarring met de oude Bavokathedraal in het centrum van Haarlem.

De meest actuele openingstijden kun je vinden op de site van de KoepelKathedraal, die deel uitmaakt van het Grootste Museum van Nederland.
 
Bronnen
 
Het teken * in de bovenstaande tekst verwijst naar de items die hieronder staan vermeld.

De afbeeldingen in de kop

  • De nieuwe Bavo bezien vanuit de noordkant. Foto Beeldbank RCE-Sjaan van der Jagt/Pixelpolder 2015.
  • Het schip van de nieuwe Bavo wordt gerestaureerd. Foto Marij Coenen 2015.
  • Het Johannesraam van Jan Dibbets wordt geplaatst in de nieuwe Bavo van Haarlem. Foto André Numan 2015.
  • Een van de  ‘roomsoezen’ bij de koepel van de nieuwe Bavo. Foto Beeldbank RCE-Sjaan van der Jagt/Pixelpolder 2015.
  • De nieuwe koperen dakgoten spelen een belangrijke rol in de vochtbalans van de kathedraal. Foto BvHH 2015.
  • Jan Homburg legt de laatste hand aan een van de ‘roomsoezen’. Foto Beeldbank RCE-Chris Booms 2013.

Al het beeldmateriaal is onder voorbehoud vrij van reprorechten: http://bit.ly/Copyright-CC-BY-NC-SA

Wil je het boek bestellen over de nieuwe Bavo/KoepelKathedraal Haarlem?

De oproep om het boek te bestellen is niet meer aan de orde, want het is uitverkocht. Misschien wordt de kop van deze paragraaf ooit ‘Lees het boek door te klikken op …’ als het online komt te staan, maar dat is toekomstmuziek.

Het boek over de nieuwe Bavo!'Ad orientem' of 'Gericht op het oosten' slaat op de ligging van de nieuwe Bavo, waardoor de oostkant op de meeste dagen van het jaar beschenen wordt door de roodkleurige ochtendzon, zoals hier. Ontwerp omslag Marjo Starink, met een foto van de RCE beeldbank-Sjaan van der Jagt/Pixelpolder 2015.

________________________

Je kunt dit item citeren als: 

Hubar, Bernadette van Hellenberg. “Het schip van de nieuwe Bavo te Haarlem is klaar!” if then is now, 2016. http://bit.ly/ITIN-schip.

Verkorte link van dit item: http://bit.ly/ITIN-schip

Tags

Reageren