Knus beton

Betondorp. Johan Cruyff heeft er met zijn vriendjes menig balletje getrapt. Vanaf 1947 woonde hij in de Akkerstraat 32. Een typerend huis voor de buurt. Opgetrokken uit beton, strak, vierkant en met een plat dak.

Het huis zit op een hoek en heeft grote ramen die op de voormalige functie van winkelpand wijzen. Zijn ouders hadden er een groentewinkel. Later, toen hij een jaar of twaalf was, verhuisde hij naar de Weidestraat 37, een eindje verdop.

Kromme straatjes

De wijk heeft krom lopende straten die stervormig vanuit het centrale plein De Brink over de buurt uitwaaieren. Het vele groen, een bibliotheek (inmiddels gesloten) een verenigingsgebouw en winkels moesten zorgen voor een knusse, kleinschalige leefomgeving voor arbeiders en ambtenaren. De wijk is gebouwd tussen 1923 en 1925. Officieel heet de wijk Tuindorp Watergraafsmeer maar dankt haar huidige naam aan het gebruik van beton als bouwmateriaal voor een deel van de huizen.

De woningnood was al groot, maar na de Eerste Wereldoorlog nam deze buitensporige vormen aan. Bouwmaterialen waren schaars evenals geschoolde vaklieden. Beton was misschien goedkoper dan baksteen, zo dacht men. Er was ook weinig mankracht voor nodig om het verwerken. Zodoende werden in Betondorp 900 huizen  bij wijze van experiment in tien verschillende betonsystemen opgetrokken. Om te kunnen vergelijken werden ook nog eens 1000 woningen van baksteen gemaakt.

Rijksmonument

De architecten Jan Gratama (1877 -1947) en Gerrit Versteeg (1872-1938) verzorgden het stervormig stedenbouwkundig ontwerp. Acht architecten ontwierpen de woningen, onder wie Dick Greiner. Hij ontwierp  de woningen aan de Brink die in 1988 tot rijksmonument werden uitgeroepen.

De gevelaanblik van strenge vlakken en vierkanten, soms voorzien van ornamenten verraden de invloed van de Amsterdamse School. Strakke zichtlijnen worden onderbroken door groene tuinen en huizen van baksteen. De meeste huizen hebben voor- en achtertuinen. In de jaren tachtig is de wijk gerenoveerd in verband met vochtproblemen.

Beroemde Nederlanders

Naast Johan Cruyff woonden Gerard Reve en Jan Mens in Betondorp. In Reves beroemde boek De Avonden wordt Betondorp aangeduid  als Cementwijk.