Hendrikus Colijn

Militair, parlementariër, minister-president en balling. Hendrikus Colijn is bij het grote publiek echter vooral bekend als premier die tijdens de crisis van de jaren 1930 hard bezuinigde. Zijn radiotoespraak waarin hij, in aanloop naar de bezetting, de Nederlanders opriep om vooral maar lekker te gaan slapen, is berucht.

Hendrikus Colijn (1869-1944) begon zijn carrière als soldaat. Tussen 1892 en 1909 was hij als KNIL-militair in het toenmalige Nederlands-Indië gelegerd. Zo nam Colijn onder andere deel aan de Expeditie naar Lombok. Vervolgens vervulde hij verschillende militair-bestuurlijke functies op Atjeh en daarbuiten. Als kapitein voerde hij samen met zijn manschappen strijd tegen de plaatselijke bevolking ter behoud van de Nederlandse invloed. Tenslotte werd Colijn in 1907 benoemd tot secretaris van het gouvernement van Nederlands-Indië.

Politiek

Na jarenlang praktijkervaring te hebben opgedaan met oorlogvoeren werd Colijn vier jaar later minister van Oorlog. Het jaar daarvoor was hij voor de Antirevolutionaire Partij (ARP) in de Tweede Kamer gekomen. Na zijn ministerschap zette Colijn in eerste instantie enkele stappen in het bedrijfsleven en werkte voor de Bataafse Petroleummaatschappij. Na het overlijden van ARP-voorman Abraham Kuyper (1920) nam Colijn zijn plaats in.  

Crisistijd

Na vijf jaar werd Colijn voor het eerst voorzitter van de ministerraad, minister-president dus. Tegelijkertijd was hij minister van Financiën in zijn eigen kabinet. In de jaren 1930 zou Colijn nog in totaal vier keer premier zijn. Ook toen was hij tegelijkertijd minister van Koloniën of minister van Algemene Zaken. In zijn regeerperiode kreeg Colijn te maken met de crisis als gevolg van de Amerikaanse beurskrach. Hij reageerde met harde bezuinigingen. De verlaging van de werklozensteun mondde uit in het Jordaanoproer van 4 juli 1934. Colijn bleef tot 1939 eerste minister.

Radiorede

In diezelfde tijd sprak Colijn tijdens een beruchte radio-uitzending het Nederlandse volk toe, naar aanleiding van de Duitse bezetting van het Rijnland. Tijdens deze uitzending in 1936 riep hij de bevolking op om maar vooral rustig te gaan slapen. Na de Duitse inval werd het Colijn aangerekend dat hij toen de Nederlandse bevolking onterecht onwetend liet.

In Duitse ballingschap

Na de Duitse inval veroordeelde Colijn op zijn beurt de vlucht van het kabinet naar Londen. Hij riep in een pamflet zelfs op de realiteit onder ogen te zien en het Duitse leiderschap in Europa te erkennen. Toen de ARP en andere partijen verboden werden, wijzigde Colijn echter zijn standpunt. Langzamerhand steunde hij steeds meer het verzet. Als gevolg hiervan werd Colijn in 1941 door de Duitsers gevangen gezet, eerst in Limburg en later in  het Duitse Ilmenau.

In Ilmenau is Colijn in 1944 aan een hartverlamming overleden. Drie jaar later werd hij herbegraven in Den Haag. In Ilmenau staat nog een gedenksteen voor Colijn. 

Functie / titel:
minister-president
Geboorte- en sterfdatum:
22 juni 1869 / 18 september 1944
Plaats geboorte:
Burgerveen
Plaats sterven:
Ilmeneau
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Burgerveen, Uitwijk, Nieuw-Vennep, Lombok, Berlijn, Ilmeneau

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0