Oorspronkelijk gebouwd als een torenfort, met daaromheen een aarden verdedigingswal en een ongeveer 26 meter brede gracht met ophaalbrug. Het fort maakte deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en was bedoeld om de weg tussen Breda en Gorinchem te verdedigen en de Uppelse Dijk af te sluiten.
In 1878-1880 is het fort versterkt en verbouwd tot een langgerekt bastion, in het kader van een algehele versterking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Hierbij werd een verdieping van de toren gesloopt, maar een groot deel van het oorspronkelijke fort is bewaard gebleven. De naam werd veranderd in Fort aan de Uppelse Dijk.
De militaire betekenis van forten als Fort Altena verminderde na de introductie van de brisantgranaat, ca. 1885. Ze bleven nog in gebruik als steunpunten voor voornamelijk infanterie.
In 1914-1918 en 1939-1940 was het fort in staat van paraatheid en waren er militairen gelegerd. Er hebben geen gevechten plaatsgehad. Van 28-9-1946 tot 28-2-1949 werd het fort gebruikt als interneringskamp voor collaborateurs uit de Tweede Wereldoorlog.
Per Koninklijk Besluit werd dit fort, net als de meeste andere forten, in 1951 ontheven van haar functie als verdedigingswerk. Het bleef nog tot 2003 in bezit van en in gebruik door Defensie. Daarna werd het fort en het omringende gebied, gekocht door Stichting het Brabants Landschap, die o.a. de verdedigingswallen heeft laten herstellen. In de huidige presentatie wordt het fort weer aangeduid als Fort Altena (i.p.v. Fort aan de Uppelse Dijk).
