Het Fort bij de Nieuwe Steeg, ook wel Fort bij Herwijnen genoemd, werd in 1879 gebouwd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Op de zuidoever van de Linge gelegen, moest dit fort een onoverzichtelijke bocht in de Linge en de Lingedijk afsluiten, evenals de omliggende gebieden. Dit fort was een belangrijke steunpilaar voor de oudere werken van Fort Asperen en de Wapenplaats.
Bouwgeschiedenis van Fort bij de Nieuwe Steeg
In 1879 werd ten zuidoosten van Fort Asperen een nieuw fort gebouwd. De Linge maakte hier een onoverzichtelijke bocht, waardoor Fort Asperen de gebieden daar niet goed genoeg kon beveiligen. Fort bij de Nieuwe Steeg zou van alle kanten benaderd kunnen worden door de vijand, zodat enkele innovatieve oplossingen bedacht moesten worden om het ontbreken van beschutting teniet te doen.
Dit resulteerde in een unieke bomvrije kazerne, nog steeds aanwezig op het fort. Deze kazerne bestaat uit twee gebouwen. De gevelmuren van deze gebouwen staan recht tegenover elkaar. Tussen deze muren zit slechts vier meter ruimte, waardoor een vierkante ruimte ontstaat. Rondom de oostzijde van deze kazerne is grond geplaatst zodat de twee delen met elkaar verbonden werden. Naast de kazerne werden ook een gracht met ophaalbrug en wachthuisje, een artillerieloods en enkele remises aangelegd. Ook kwamen er hoge wallen, die in de loop der tijd verdwenen zijn.
In 1939 werden acht groepsschuilplaatsen en een koepelkazemat toegevoegd. De periscopen voor deze gebouwen zouden vanuit Duitsland geleverd worden, maar dat verliep anders vanwege de Tweede Wereldoorlog.
Fort bij de Nieuwe Steeg anno 2012: het GeoFort
Fort bij de Nieuwe Steeg verloor haar militaire functie in de decennia na de Tweede Wereldoorlog. Het kwam in bezit van Staatsbosbeheer. De toegangsbrug werd in 2006 herbouwd. In 2011 vond er een restauratie en grootschalige herinrichting van het forteiland plaats. Het fort werd ingericht als educatieve attractie op het gebied van ‘geo’, cartografie en navigatie. Dit GeoFort zal naar verwachting eind 2012 haar deuren openen voor het publiek, dat gratis een bezoek kan brengen aan het openbare gedeelte (met onder meer een winkel en restaurant) of tegen betaling aan de slag kan in het educatieve deel, de GeoExperience genaamd.
