Het Thermenmuseum is geopend in 1977. Het ligt in het centrum van de winkelstad Heerlen. Het museum is een opvallend modern gebouw, gemaakt van staal, beton en glas. De primaire kleuren rood, geel en blauw bepalen mede het uiterlijk en het innerlijk van het gebouw. Het museum is speciaal gebouwd over de opgraving van het Romeinse badhuis heen. Het Thermenmuseum is daarmee een site-museum, een van de weinige in Nederland. Het badhuis was bijna twintig eeuwen geleden een typisch Romeins en daarmee een opvallend openbaar gebouw in het centrum van de handelsplaats Coriovallum, het Romeinse Heerlen. Het Thermenmuseum is een Romeins museum ofwel een museum voor de Romeinse tijd. Naast de opgraving van het Romeinse badhuis worden hier ook de vondsten uit Coriovallum, de gemeentelijke archeologisch collectie, beheerd en getoond.
Aard van de collectie
Het Thermenmuseum heeft tot taak het verzamelen, het behouden en beheren en publiekgericht gebruiken van die aspecten die bepalend zijn voor de geschiedenis van Heerlen tot de moderne tijd. Het museum is ter behoud, beheer, presentatie en educatie gebouwd over de resten van een compleet opgegraven Romeins badhuis. Dit badhuis is het topstuk van de collectie en bepaalt tezamen met de vele vondsten uit de Romeinse tijd uit Heerlen en directe omgeving de aard van het museum. Het zwaartepunt van de collectie ligt op de Romeinse periode, maar ook cultuurgoederen uit andere periodes worden niet uit het oog verloren.
Omvang en samenstelling collectie
De totale collectie omvat drie deelcollecties bestaande uit prehistorische voorwerpen, gevonden in Heerlen of directe omgeving (20.000 v.Chr. - 0), Romeinse voorwerpen, gevonden te Heerlen of directe omgeving (0 - 400 na Chr.) en Historische voorwerpen, met een directe band met Heerlen (400 - nu). De opgraving van het Romeinse badhuis, de thermen, is natuurlijk het topstuk van de collectie. Maar één ander topstuk is het vermelden ook zeer waard: de kruik met graffiti van pottenbakker Lucius Ferenius. Deze pottenbakker woonde en werkte in Coriovallum, het Romeinse Heerlen. In een van zijn nog te bakken kruiken heeft hij in het Latijn een heel verhaal over zichzelf gekrast. We weten dus nog veel meer over deze inwoner van Coriovallum dan zijn naam en zijn beroep.
Presentatie van de collectie
In de permanente opstelling in de museumzaal worden ruim 1200 Romeinse voorwerpen getoond. Het doel van deze opstelling en presentatie is het publiek inzicht te verschaffen in en het verhaal te vertellen over leven en werken in de Romeinse tijd gebaseerd op voorwerpen uit eigen collectie. Het criterium voor de keuze van de voorwerpen is in de eerste plaats de educatieve waarde.
Educatie
In het Thermenmuseum treedt bij de presentatie van de vaste collectie het educatieve aspect sterk op de voorgrond. Het behoort tot de belangrijkste taak van het museum een brug te slaan tussen collectie en publiek, tussen verleden en heden. Het voorwerp wordt hierbij ondergeschikt gemaakt aan het verhaal dat het vertelt. Educatieve activiteiten richten zich op het verschaffen van meer inzicht in het leven in Heerlen en omgeving in vroeger tijden. Intern komt dit onder meer tot uiting door de samenstelling van speurtochten voor verschillende onderwijsniveau's en het opzetten van speciale educatieve themaprojecten, vaak in directe samenwerking met de aanvragende scholen. Extern omvat het educatieve werk lesgeven, lezingen houden en het samenstellen van informatiepakketten voor onderwijzend personeel, leerlingen en geïnteresseerden.
Op Romeins avontuur
Kinderen van zes tot twaalf jaar kunnen verkleed als Romeinen een speciale en spannende speur-en doetocht door het museum maken.
Bibliotheek
Het Thermenmuseum heeft samen met het Stadsarchief Heerlen een voor publiek toegankelijke bibliotheek. Het accent binnen de bibliotheek ligt op de Romeinse tijd en natuurlijk badhuizen door de eeuwen heen. De bibliotheek beschikt over een studiezaal.
