De wereld van de Amsterdamse kunstenaar, 48 - Airco Caravan

Op het eind van een lange dam die het Amsterdamse IJ insteekt, ten westen van het Centraal Station, bevindt zich een iconisch flatgebouw van negen verdiepingen dat op palen in het water staat, ontworpen door MVRDV architecten. Op de zevende verdieping woont en werkt de kunstenaar Airco Caravan.

Met de lift ga ik naar boven, loop de gang in, druk op de bel en daar zie ik Airco met haar roodgeverfde haar. In de kamer is veel kunst, ook van collega’s. We gaan naar boven naar haar werkruimte. Als ik door het raam kijk heb ik een adembenemend mooi uitzicht. Het scheelt natuurlijk ook dat het een prachtige novemberdag is met een stralende zon. Misschien wel de warmste novemberdag ooit in Nederland.

A $1.6 Billion Booth

Op het brede IJ varen twee schepen voorbij. Links verschijnt de pont van het NDSM-terrein in beeld. Aan de overkant ligt Amsterdam-Noord met een havengebied in transitie. De werkplaatsen en dokken hebben plaatsgemaakt voor kunstwerkplaatsen en hotels. Rechts zie ik EYE, het filmmuseum. Er gaat nog veel gebouwd worden, zegt Airco. Als ze achter de computer zit is het IJ haar uitzicht. Dat kan niet anders dan inspireren.

Links van de computer staat een grote ventilator, die kon ze wel gebruiken afgelopen zomer. Ik draai me om en zie achter mij een beeldje van Martin Luther King op een sokkel en op de grond doeken die Airco recent toonde tijdens de Londense Frieze Art Fair die van 4 tot 7 oktober plaatsvond. Ik zie Modigliani, Matisse, Picasso, Da Vinci en De Kooning. Airco: “De naam van mijn stand was ’A $1.6 Billion Booth’. Ik was uitgenodigd door de New Yorkse galerie Elijah Wheat Showroom die een deel van The Anti Art Fair cureerde." De aanleiding waren de prijzen voor kunstwerken die records breken. Modigliani’s ‘Nu Couché’ bracht 172.6 miljoen dollar op, Picasso’s ‘La Gommeuse’ 67.5 miljoen, Henri Matisse’s ‘Odalisque couchée aux magnolias’ (1923) 80.75 miljoen.

Werk van vrouwelijke artiesten verkoopt ook goed, maar levert wel een stuk minder op. “De hoogste prijs voor een werk van een vrouwelijke artiest is maar tien procent van het duurste kunstwerk ooit: ‘Salvator Mundi’ van Da Vinci, gekocht door een rijke Arabier. Georgia O’ Keeffe’s werk met een witte bloem leverde $44.4 miljoen op.” Het valt op dat op veel van die goed scorende schilderijen een naakte vrouw staat. Ook Airco Caravan schilderde op haar doeken de beroemde dames, maar bij haar kijken ze ronduit chagrijning.

Dalai Lama, Made in China

Airco Caravan is een activistische kunstenaar. “Kunst kan troost geven, hoop geven, inspireren, maar ook iets in beweging zetten. Voor mij moet het meer zijn dan een leuk landschapje. Kunst kan een verschil maken. Ik steek geen vingertje op, maar wil wel mensen aan ’t denken zetten. De maatschappij zit raar in elkaar. Activistische kunst is in Nederland niet zo geaccepteerd, maar ik doe wat ik voel dat gedaan moet worden. Zo gauw dingen van mij commercieel worden, ga ik de andere kant op.”

In de werkruimte zien we achter Airco’s versies van duurste werken, 16 schilderijen die samengevoegd het portret van de Dalai Lama vormen. Onlangs was de Dalai Lama in Nederland en Airco Caravan was bij de bijeenkomsten in de Ahoy. Ze had de helft van het werk meegenomen. Een kleinere versie van het werk ‘Made in China’ werd hem eerder cadeau gedaan in Dharamsala, zijn woonplaats in Noord-India. Het portret, dat in China verboden is, is een assemblage van 16 delen, gemaakt door Chinese kunstenaars die ieder een stukje van het portret schilderden, zonder dat ze wisten dat het een portret van de Dalai Lama was. Airco zoekt naar een mooie plek waar het werk van 3 x 4 meter permanent kan hangen. Zie: https://bit.ly/2zQWC2l  

Moordwapens

Op de middelbare school las Airco het verhaal van Roald Dahl ‘Lamb to the Slaughter’. Met een bevroren lamsbout slaat een vrouw haar man de hersens in, die ze  vervolgens in de oven bereidt, en de politie vraagt om te blijven eten. Enige decennia later maakt ze een werk met dezelfde titel in haar serie over ongebruikelijke moordwapens. Van deegrollers en pumps tot broodroosters en kurkentrekkers. In de serie zitten wel 50 werken. Hoe begon het?

“Al jaren werk ik behalve in Amsterdam ook in New York, in het voorjaar. Ik schilder dan 5 ochtenden in de week op een kunstacademie, de Art Students League. ’s Middags ga ik de stad in. Ik las een artikel van de New Yorkse politie, de NYPD over de vele moorden in de stad. Dat interesseerde me. Ik ben de daar vermelde moordplekken gaan fotograferen en dat leidde tot het project met de titel ‘100 Murders and 1 Suicide’. In het artikel stond bij de moordlocaties kort ‘Victim, Perpetrator, Motive, Weapon'. Bij Weapon waren er 4 mogelijkheden: Gun, Knife, Unknown en Other. En vooral dat laatste intrigeerde me, ‘Other’. Hele onschuldige voorwerpen bleken als moordwapen te hebben gefungeerd. Dat wilde ik vastleggen in schilderijen. Het begon met een pot augurken. En vervolgens allerlei andere dingen als een sok, een lamp, een bh, en een kunstbeen. Die moord met het kunstbeen vond in 2011 plaats. Een dakloze vrouw uit Louisiana, Debra Hewitt vermoordde toen haar vriend met haar kunstbeen. Volgens het politieonderzoek stampte ze op hem af, sloeg en stompte hem en trok toen haar kunstbeen uit en gebruikte het, al balancerend op het goede been, om hem dood te slaan.”

Vorig jaar kwam er een vervolg op met gifmoorden. Het was een serie installaties met ‘mis-en-place’ gifrecepten: een fles Beerenburg, Rua Vieja, haargroeimiddel, koelvloeistof, een pot pindakaas van Calvé en hagelslag van De Ruijter. Ernaast het potje gif of zware slaappillen. Ze kocht zelf de spullen waarmee de moorden zijn gepleegd. “Dat kun je allemaal online kopen. Sommige moesten met Bitcoins worden afgerekend en dat voelde wel een beetje schimmig. De man die Natruimazide in de boterham pindakaas met hagelslag verwerkte was chemicus. De vrouw die de koelvloeistof in een toetje voor haar man deed, had hetzelfde tien jaar eerder bij haar vorige man gedaan. Toen haar nieuwe man na vergelijkbare ziekteverschijnselen stierf, kreeg de politie argwaan en is ze opgepakt.” Het was te zien in de Josilda da Conceição Gallery in Amsterdam.

Allahu Akbar

In de serie War Rugs heeft ze de ongebruikelijke moordwapens verwerkt. Ze keek het af van de vloer- en wandkleden die in de jaren ’80 in Afghanistan werden gemaakt. “De mensen verwerkten de oorlog in hun handgemaakte kleden. Je zie daarop tanks, kalasjnikovs, handgranaten en helikopters. Ik heb acht van die kleden gemaakt met ongebruikelijke moordwapens, zoals een toaster, spijkers, schroeven, een stofzuiger en een lamp. Ze werden vorig jaar geëxposeerd in het Koelhuis in Zutphen tijdens de IJssel Biënnale. En recent bij Popinnart  in Amsterdam op de Middenweg. Dat was een tijdelijke expositieruimte in een oude bioscoop. De muren waren gestript en daar bleek nog originele decoratie onder te zitten die wonderwel paste bij mijn kleden. Joyce Roodnat, de kunstredacteur van NRC is er nog wezen kijken. Ze schreef een mooi artikel over Coffee Time in de krant, een war rug met o.a. Senseo koffieapparaten en bic pennen. Allahu Akbar is overigens niet alleen maar een religieuze uitroep, het wordt te pas en te onpas gebruikt, te vergelijken met de uitroep ‘Oh, my God’.”

Ze legde in een ander werk 25 van de meest dodelijke dictators ter wereld over elkaar heen en liet daar vervolgens een kleed van maken in het Textielmuseum in Tilburg, getiteld 100,000,000 Deaths and Counting. Je ziet het gebruikelijke rijtje: Hitler, Stalin, Assad, Pol Pot. “Ze moesten ten minste 300.000 doden op hun geweten hebben.” Ze kwam op het idee na het zien van het schilderij ‘De diagnostische blik’ van de Belgische schilder Luc Tuymans. Hij schilderde patiënten in een psychiatrisch ziekenhuis. Het is inderdaad dezelfde uitsnede. “Ik verwijs in het werk vaak naar andere kunstenaars, direct en indirect. Het is ook een soort ode aan hen.”

Martin Luther King

Haar meest recente project gaat over Martin Luther King. Dit jaar, 4 april 2018, was het 50 jaar geleden dat Martin Luther King in Memphis werd vermoord. Daar wilde ze al lang iets mee doen, ook vanwege de verharding van de politieke discussie en het vaker opduikende racisme. Ze liet 50 beelden van King maken, 50 centimeter groot. Een ervan staat achter me. Op de beelden in de openbare ruimte maakte ze een unieke QR code, zodat men kon achterhalen wat de aanleiding en herkomst was. Het beeld stuurde ze naar instanties en personen. Het National Civil Rights Museum in Memphis, Tennessee, de plek waar hij werd vermoord, kreeg er een, het Nobel Museum in Stockholm (King ontving in ’64 de Nobelprijs voor de Vrede), het Amsterdam Museum, Museum van Loon, de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Het ging naar personen als Adriaan van Dis, Sylvana Simons, Lilianne Ploumen, Jerry King Luther Afriyie. En naar plaatsen in de publieke ruimte als bij de Westerkerk, het beeld van Multatuli van Hans Bayens en het Kerwin Duinmeijer monument in het Vondelpark, Mama Baranka van Nelson Carrilho. Daar werd het beeld door een zwerver gestolen. “De politie pakte hem op en de dief moest het beeldje afgeven. Dat was dan de zoveelste keer dat King op het politiebureau belandde… Ook op andere plaatsen is het beeld verdwenen of vernield. Bijvoorbeeld bij het grote beeld van Nelson Mandela in Den Haag bij het Museon, Long Walk to Freedom van Arie Schippers. Maar daar heeft hij het nog lang uitgehouden, drie maanden. Je weet dat het gaat gebeuren en toch baal je ervan. Bij de Westerkerk heb ik het beeld zelf weggehaald in verband met Koningsnacht. Toen ik dat deed werd ik aangesproken door een man die zich erover had ontfermd. Hij had hield het constant in de gaten.”

Het langste hield het beeldje het uit bij het beeld van Anton de Kom van Jikke van Loon op het Anton de Komplein in Amsterdam Zuid-Oost. En het staat ook nog in het Martin Luther Kingpark in Amsterdam-Zuid. Daar heeft de gemeente het zelfs op een houten sokkel gezet. “Het zat eerst vast aan een prullenbak. Dat vond het stadsdeel niet zo netjes. Er wordt nu over gesproken om het beeld in brons uit te laten voeren. Want een bronzen beeld van Martin Luther King hoort natuurlijk in het Martin Luther Kingpark. Het zal voor een deel met behulp van crowdfunding in 2019 gerealiseerd worden.”

Nieuwe verbanden

Heeft ze een sleutelwerk? “Het gebeurt bij mij allemaal in mijn hoofd. Al denkende en doende loop ik soms tegen iets aan. Zo kwam ik via het fotograferen van moordplekken bij de moordwapens terecht en daar ging ik op door. Er is bij mij niet één werk dat het verschil heeft gemaakt, maar er zit wel een duidelijke lijn in mijn werk. Het medium is niet leidend, ik schilder niet alleen, ik maak ook kleden en beelden. Vreemd genoeg vind ik het schilderen steeds moeilijker worden.”

Om rond te komen is Airco daarnaast ook freelance grafisch vormgever en art director. “Het is ongeveer fifty-fifty. Op het eind van het jaar blijkt het telkens weer min of meer in balans te zijn.”

Laatst had ze een expositie in Abcoude in de ruimte Gemeen-goed. “Het was een soort mini-oeuvretentoonstelling van mijn werk van de afgelopen tien jaar. Van een afstandje zag ik allerlei werken met elkaar in dialoog gaan, ook al was het nog zo verschillend en zat er jaren tussen. Ik zag nieuwe verbanden. Dat was een eye-opener.”

Afbeeldingen

1) A $172.6 Million Modigliani, olie op linnen, 98x65cm, 2) A $1.6 Billion Booth, The Anti Art Fair, London, 3) Made in China, olie op canvas, 16 delen 300x400cm, 4) 100 murders and 1 suicide, Division Street, New York, 5) Weapon Other, Unusual Murder weapons acryl en olie op textiel en canvas, 30x35 en 60x70cm, 6) Still Life, mis en place gifmoorden, Josilda da Conceicao Amsterdam, 7) Still Life RGB, Gemeen-Goed, Abcoude, 8) War Rug Allahu Akbar en OMG, 150x200cm, IJsselbiennale, Koelhuis Zutphen, 9) War Rug Vacuum, 120x150cm, Popinnart Amsterdam, 10) Martin Luther King Anton de Komplein, Amsterdam-ZO, 11) Monument for Martin Luther King, VU Amsterdam, 12) Monument for Martin Luther King, Museum van Loon, 13) Mini-oeuvretentoonstelling,  10-jaar 10 meter 35 schilderijen, Gemeen-Goed, Abcoude, 14) Airco Caravan     

https://www.instagram.com/aircocaravan/
http://www.aircocaravan.com/

https://bit.ly/2Lv8wEv 

 

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0