De wereld van de Haagse kunstenaar, 1 - Marcel van Eeden

Marcel van Eeden heeft op dit moment een tentoonstelling in de projectenzaal van het Haagse Gemeentemuseum met Sammlung Boryna. In 2014 heeft hij een grote solotentoonstelling in het GEM. Meer informatie daarover aan het eind van dit stuk.

In 2003 was in het GEM ook al een expositie van het werk van Marcel van Eeden te bewonderen, het was zijn eerste grote tentoonstelling van zijn tekenwerk. Ik schreef daar de volgende tekst over.

Elke dag een tekening

Wim de Bie, een verklaard liefhebber van het werk van Van Eeden, opende de expositie in juli 2003. Dat ging gepaard met de presentatie van een boek ‘Marcel van Eeden – tekeningen 1993-2003’. Een waar oeuvre dus, en dat al op 37-jarige leeftijd.

In zijn – uiteraard geestige – speech meldde Wim de Bie dat Van Eeden zelf niet bij deze plechtige gebeurtenis aanwezig wilde en kon zijn. Geen tijd natuurlijk, er moest een tekening af. Elke dag een tekening voor de website, dat was het stramien.

Zijn tekeningen zijn niet om in een museum opgehangen te worden, welnee, dat is hopeloos uit de tijd. Gelukkig was Van Eedens vrouw wel gekomen en De Bie overhandigde haar het eerste exemplaar van het boek.

Tijdens de door opzwepende Dance-klanken van een DJ opgeluisterde afterparty ging de mare dat de kunstenaar wel degelijk in het gebouw gesignaleerd was. Even later zag ik hem staan, terwijl hij zich met enkele bewonderaarsters onderhield. Ik maakte een afspraak en enkele weken later ontmoette ik hem weer in het GEM.

Walong

Van Eeden herinnert zich de geestige boutade van De Bie met gemengde gevoelens. ‘Ik had hem gevraagd om de expositie te openen en dat deed hij met verve. Maar het is niet waar dat ik tegen een museumexpositie ben, integendeel. En dat ik niet aanwezig wilde zijn, is ook niet waar. Zo arrogant ben ik niet.’

‘Ik was er gewoon al die tijd, maar De Bie had het idee dat maar heel weinig mensen mij kenden, dus heeft hij er iets moois van gemaakt. Ik was wel ietsje later omdat de maaltijd bij Walong (een bekende Chinees op ‘de Fred’, Frederik Hendriklaan) was uitgelopen.’

Nu is arrogantie geen eigenschap waarop je Van Eeden kunt betrappen, integendeel. Hij oogt evenmin recalcitrant of intellectualistisch, maar is vriendelijk, voorkomend en geduldig en praat met zachte stem. De bescheidenheid zelve, zou je zeggen. Dat kan overigens niet gezegd worden van zijn oeuvre, dat vele honderden, ja duizenden tekeningen beslaat, vrijwel allemaal in zwart-wit.

Encyclopedie van mijn dood

Van Eeden is mijn gids bij zijn eigen expositie, dat een complete zaal van het GEM beslaat. Hier hangen honderden tekeningen ingelijst, netjes in het gelid boven, onder en naast elkaar, allemaal in identieke houten lijsten gevat. Het kost mij moeite om elke tekening goed in mij op te nemen, zoveel is er te zien.

Stadsgezichten, mensen, natuurtekeningen, auto’s, er is van alles, ook geometrische vormen en tekstfragmenten. De meeste tekeningen zijn uitgevoerd in zwart-wit en grijstinten, een enkele in kleur.

Dromen

Wat de tekeningen gemeen hebben is hun sfeer: een tikje sinister en toch romantisch. Sommige dromen zien er zo uit. Van Eedens werk ademt een wonderlijk soort nostalgie uit. Het doet allemaal erg denken aan de sobere jaren vijftig, begin jaren zestig. Je kunt het zien aan het straat-  en modebeeld, het type trams en auto’s enzovoorts Verbeelding of is het echt zo dat elke prent naar die tijd verwijst? Wat is het idee hierachter?

Van Eeden: ‘Ik ben al lang actief als beeldend kunstenaar, maar zo’n tien jaar gelden ben ik begonnen met dit soort tekeningen. Eigenlijk wilde ik een soort reconstructie maken van mijn ‘hiervoormaals’,  de tijd waarin ik nog niet geboren was. Het zijn tekeningen die gebaseerd zijn op basis van foto’s en dergelijke van voor 1965, mijn geboortejaar.’

‘Vandaar die nostalgische sfeer. Waarom ik dat doe? Ik wilde een encyclopedie van belden maken, die alle aspecten van die tijd omvatten. Niet voor niets heb ik deze expositie ‘Encyclopedie van mijn dood’ genoemd. Want het gaat om de toestand van voor mijn dood, toen ik volmaakt afwezig was, vermoedelijk in een soort schemergebied verkeerde. ‘

Paris Match

‘Ik stel mij voor dat dit na mijn dood ook zo zal zijn. Door het natekenen en daarmee actueel maken van oude foto’s en teksten neem ik eigenlijk bezit van mijn verleden voor mijn geboorte. Vreemde gedachte eigenlijk:  als je nog niet geboren bent heeft niemand daar last van en als je er straks niet meer bent geldt eigenlijk hetzelfde.’  Een bijna literaire benadering. ‘Ik laat mij ook graag inspireren door schrijvers. Mij is gebleken dat dit vaak wederzijds is.’

Van Eeden gebruikt oude foto’s en haalt afbeeldingen uit oude boeken zoals topografische atlassen, reis-  en kunstboeken en tijdschriften als Life, Wereldkroniek, Paris Match of de Katholieke Illustratie. ‘Daaruit haal ik ook teksten uit die tijd;  die verwerk ik soms in illustraties. Ik teken van alles na, elke dag een tekening. Dat is mijn vaste ritme. De late avond  en ;’s nachts is voor mij de beste tijd om te tekenen.  Lekker rustig, ik wordt niet afgeleid door van alles en nog wat.’

Negrostift

‘Ik werk altijd op A4 formaat en als materiaal gebruik ik meestal negrostift en potlood. Dat werkt erg prettig, je kunt daarmee gitzwarte partijen tekenen maar ook allerlei grijsnuances. Bijkomend voordeel is dat je de tekeningen niet hoeft te fixeren. Ik teken trouwens niet alles klakkeloos na, ik geef er door techniek en soms ook door collages een eigen invulling aan.’

Sinds een paar jaar heeft Marcel van Eeden zijn eigen website. ‘Sinds ik die tekeningen daarop zet is dat een extra stok achter de deur. Er zijn namelijk mensen die elke dag even mijn site aanklikken om te kijken wat er nu weer op staat. Dus elke dag moet er een tekening klaar. ‘

‘Alleen als ik in het buitenland ben, bijvoorbeeld voor vakantie, verandert er even niets aan de site. Zodra ik weer terug ben, ga ik weer aan de slag. Niet dat dit mij moeite kost hoor, want tekenen is voor mij absoluut een manie, ik kan niet zonder.’

Surf dus naar het ‘tekenlog’ van Marcel van Eeden, www.marcelvaneeden.nl,  en aanschouw elke dag een nieuwe vrucht van zijn creativiteit.

Ouborg Prijs

Van Eeden ontving onlangs de Ouborg Prijs 2013. Ter gelegenheid van deze prijs toont van Eeden nu in het Gemeentemuseum zijn installatie ‘Sammlung Bornya’ (2009), bestaande uit 60 tekeningen en twee sculpturen, die inmiddels door het museum is aangekocht.

 

 

Marcel van Eeden,  solotentoonstelling 17 mei – 24 augustus 2014

Marcel van Eeden (1965) toont in 2014 zijn meest recente tekeningenseries. Speciaal voor deze tentoonstelling maakte Van Eeden ook een serie die gebaseerd is op een historische gebeurtenis die zich dicht bij het museum heeft afgespeeld, een nog steeds ‘onopgeloste’ Haagse moord. De tekeningen fungeren als overtuigende fictie, gebaseerd op historische feiten, waarin chronologieën en verhaallijnen dwars door elkaar lopen.

 Intrigerende personages als K.M. Wigand, Oswald Sollmann en Matheus Boryna maken een reeks onvoorspelbare gebeurtenissen mee die op een gegeven moment allemaal in elkaar overlopen.  Waar de een zich ontwikkelt van bodyguard en reporter tot gevierd wetenschapper en kunstenaar, maakt de ander een ramp mee, die weer een ander had kunnen voorkomen. Van Eeden vlecht de biografieën van zijn figuren ingenieus door elkaar en werkt zo aan een steeds groter en complexer wordend universum van verhalen.

Verhalen die stoppen op het papier, maar in deze tentoonstelling ook hun vorm vinden in driedimensionale ruimtes en video’s. Samen vormen zij een labyrint aan geschiedenissen waarin je telkens dreigt te verdwalen, maar toch ook steeds herkenning vindt.

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0