De wereld van de Haagse kunstenaar, 84 - Grace Wychowanska
Grace Wychowanska heeft haar atelier in een pand met een fraaie witte gevel aan het Noordeinde. Eenmaal binnen heb ik op de tweede verdieping een mooi uitzicht op de achtertuinen richting Amaliastraat en Paleisstraat. Er is zelfs een dakterras. Aan de muren werk van Grace, abstract werk, geometrisch van karakter, met lijnen, driehoeken, vierkanten en cirkels, in diverse wat gedempte kleuren.
Er staat pianomuziek op. Het komt van de cd ‘Satie - Complete Piano Music’ uitgevoerd door Jeroen van Veen. Grace: “Ik houd van deze muziek. Ik kan er goed bij werken. Ook bij jazz is dat het geval, bijvoorbeeld van Miles Davis en Tomasz Stanko, een Poolse jazzcomponist en trompettist. Vooral bij de start van een nieuw werk is muziek voor me belangrijk.”
Vormen en kleuren
Ze maakt collages, tekeningen, schilderijen en fotowerk. Die zijn gebaseerd op persoonlijke herinneringen aan gebeurtenissen en situaties. Het centrale thema is tijd en ruimte, reizen door de tijd en architectuur. “Architectuur zit in alle composities. Het is een bepaalde manier van kijken. Een vorm roept associaties op: een plaats, een bepaalde sfeer. Het is aanleiding om er verder op in te gaan. Bepaalde kleuren en vormen doen me denken aan gebeurtenissen uit het verleden. Die transformeer ik in tweedimensionale vormen, soms veranderen de proporties en de dichtheid. Soms wordt het minimalistisch, iets subliems. Dat laat je ademen. Het heeft te maken met mijn emotionele staat en intuïtie tijdens het creatieproces. Mijn schilderijen kunnen worden omschreven als een soort poëzie.”
Grace Wychowanska komt oorspronkelijk uit Krakau. “Een mooie stad met bijzondere gebouwen. Het stadscentrum staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Als een van de weinige Poolse steden leed Krakau weinig materiële verliezen tijdens de oorlog. Ik wandelde vroeger vaak met mijn moeder door de stad, we bekeken de standbeelden en historische plekken en ondertussen vertelde ze voluit over allerlei details en gebeurtenissen. Dat droeg ertoe bij dat ik artistiek bewust werd.” Ook haar vader was geïnteresseerd, maar het ging bij hem vooral over traditionele schilderkunst, terwijl haar moeder in alle vormen van kunst geïnteresseerd was.
Naar Nederland
In Galerie Krzysztofory in Krakau maakte Grace kennis met het werk van Tadeusz Kantor, de bekende schilder, maker van assemblagewerken, decorontwerper en theaterdirecteur. In Warschau kreeg ze inzicht in de figuratieve kunst en de geometrische abstractie via Henryk Stazewski, een van de prominentste vertegenwoordigers van de Poolse avant-garde. Met deze basis arriveerde ze in Nederland om zich verder te bekwamen in de kunst. Ze studeerde fotografie aan de Academie voor Beeldende Kunsten Psychopolis in Den Haag, tekenen en schilderen 1983-1988 aan de Academie van Beeldende Kunsten, later de Willem de Kooning Academie, in Rotterdam en Kunstfilosofie aan de Erasmus Universiteit.
Ze herinnert zich docenten. De Spaans-Nederlandse Dora Dolz, bekend van haar kleurrijke keramieke buitenbeelden, de tekenaar en grafisch kunstenaar Henk de Looper, de schilder en beeldhouwer Heppe de Moor, leerling van Co Westerik. “Stuk voor stuk invloedrijke docenten.” En ook Henk Oosterling, de Rotterdamse filosoof van de duurzaamheid en het eco-systeem.
Waarom ging ze naar Nederland? “Ik zocht een nieuwe uitdaging, naar plekken waar nieuwe kunst gemaakt wordt. Van Gogh ging naar Parijs, Mondriaan naar New York en ik naar Rotterdam, en vervolgens Den Haag.” Wat vindt ze van Den Haag? “Een prachtige stad. Het heeft sfeer en de mensen zijn er beschaafd. Het doet me denken aan Krakau. Ik ben heel tevreden met mijn atelier in Den Haag. Ik ben echt aan het genieten. Ik neem deel aan het culturele leven van de stad. Ik bezoek vaak de musea en galeries. Ik ben regelmatig in de Galerie Nouvelles Images, Stroom, en Twelve Twelve Contemporary Art Gallery gerund door Silvia Bakker. ”
Laatste werk
Heeft ze een sleutelwerk, een werk dat als kantelpunt fungeerde? “Bij mij is er sprake van een continue stroom. Het een volgt uit het ander. Het laatste werk staat me nog het meest en fris voor de geest, dat verwerk ik in zekere zin in nieuw werk. Als je al van een sleutelwerk zou willen spreken, dan is het antwoord: mijn sleutelwerk is mijn laatste werk.
Grace Wychowanska doet vaak mee aan tentoonstellingen, vooral groepstentoonstellingen. “Ik ben op zoek naar collectieve initiatieven. In Rotterdam is het CBK daar goed in, in Den Haag heb je de Open Ateliers Den Haag, dit jaar in oktober en landelijk heb je het Landelijk Atelierweekend in november.”
Tot slot: haar filosofie. “Het creatieve proces is voor mij het allerbelangrijkst. In dit proces komen gedachten en allerlei ervaringen op, die ik weer verbind met vormen en kleuren.”
