De wereld van de Haagse kunstenaar, 97 - Eden Latham

Eden Latham won onlangs de Piketprijs voor Schilderkunst. Ik zag het gebeuren op de prijzenceremonie in het Theater aan het Spui. De Piketprijs is een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars. Eden had ter gelegenheid daarvan een chique zwarte jurk aan. Ze was erg blij met de prijs.

In een begeleidend filmpje zagen we dat Eden met ongebruikelijke materialen werkt. Oude matrassen, tapijten, stoelbekleding en ook zeep, margarine en gemalen tuinstoel. Eden voelt een bepaalde energie in dat alledaagse materiaal en die energie transformeert ze. Ze maakt er werken aan de muur, op de vloer en installaties van.

De aard van voorwerpen

Eden wilde er graag wat meer over vertellen. Eden: “Mijn werk is inderdaad erg gericht op ‘The Everyday’, zowel conceptueel als materieel. Ik gebruik goedkope, herkenbare en alledaagse materialen die ik met een zeker geweld een nieuw verhaal geef in de vorm van installaties, video en beeldhouwkunst.”

Daarachter blijkt zich een grote twijfel te bevinden over de aard van objecten. “Wat is een ding, een voorwerp eigenlijk? Je kent het omdat je het in je handen hebt gehad, of erop gezeten, gelegen, gelopen. Kortom, je hebt het ervaren. Die ervaring voegt iets toe aan de substantie van het ding. Het ding krijgt extra leven, het wordt een soort niet-levend wezen. Als je zo denkt komen vragen op als: 'Wat weerhoudt ons van het weggooien van de leunstoel van onze overleden opa?' En 'Waarom kan ik mezelf er niet toe brengen om dat perfecte sweatshirt te dragen, nu ik het weet dat het ooit gedragen werd door een bijlmoordenaar? '”

Matrassen op straat

Ze kreeg dit soort ideeën voor het eerst toen ze alweer jaren geleden matrassen op straat zag liggen. “Gratis materiaal!, was mijn eerste idee. Ik sleepte ze mee en ging erin knippen. Toen dacht ik ‘Wat bizar. Ik zit in vlees te snijden dat pas dood is.’ Het is ongelooflijk alledaags, maar tegelijkertijd persoonlijk en privé materiaal. Het vorige leven van dit object begon als een residu in mijn gedachten binnen te sijpelen.”

Ze ging ermee door. Het werd verbreed naar een onderzoek naar de materialiteit der dingen. “Ik ging dingen fysiek testen, hoe is de structuur, hoe stevig zit het in elkaar, hoe groot is het verval?” Haar kunststudio werd een laboratorium. Maar de meeste informatie kreeg ze als ze het materiaal sociologisch plaatste. “Als het gaat om 'het alledaagse', betekent dit dat het gaat om de waardigheid van de alledaagse persoon, de huiselijke sfeer, de worstelingen in de klassenstructuur, de iconografie, de totale vergankelijkheid - en triviale pogingen om dit te veranderen.”

De crisis der dingen

Waarom raakte ze hierdoor zo gefascineerd? “Ik ben geïnteresseerd in 'wat gebeurt er als er niets gebeurt?' Als we meer te weten komen over de kleinste en onbelangrijkste dingen, zijn we op weg om het antwoord op alles te vinden. Je kunt allerlei voorwerpen in huis halen, duur, goedkoop, er is een overvloed. Tegelijkertijd of juist daardoor zitten we middenin wat ik een tragische crisis der dingen noem. We willen onszelf definiëren, betekenis geven door al die dingen die goed beschouwd levenloze objecten zijn. Wat doet dat met ons en wat doet dat met het object?

Ze geeft het (fictieve) voorbeeld van Anny. Anny kocht drie plastic Staffordshire Bull Terriers en zette die in haar vensterbank. Ze vond Bull Terriers leuk, ook voor de mensen die langs haar huis liepen en even binnenkeken. ‘Dat is Anny, die houdt van Bull Terriers ’ zouden ze denken. “Maar op gegeven moment gaat Anny dood. Haar huis wordt leeggehaald. Een deel gaat naar de kringloopwinkel, maar de honden zijn niet interessant genoeg, die gaan naar de vuilstort. Daar overleven ze op een wonderlijke manier en leven nog 400 jaar. Op die manier leefde Anny nog 400 jaar.”

Naar Den Haag

Eden Latham groeide op in het centrum van Londen. Als kind tekende ze veel en graag. Op haar zestiende ging ze Fashion en Clothing Design studeren. Ze leerde daar diverse gespecialiseerde technieken. Na een paar jaar wilde ze verder kijken dan kleding en lichamen. Ze ging op haar 18e naar Den Haag, werkte een jaar of drie achter de tap van een café en ging vervolgens studeren op de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag, deed aanvankelijk nog kledingontwerp, maar koos uiteindelijk voor Fine Art Sculpture, waarin ze afstudeerde. 

De beslissing om in Den Haag verder te gaan met kledingontwerp, bleek geen goed idee. “Ik verloor mijn illusies rond de mode- en textielindustrie en wilde meer autonoom werken, zonder dat dit zou moeten leiden tot een eindproduct. Sindsdien heb ik nooit meer een werk gemaakt dat echt af is. De meeste van mijn werken zijn installatiestukken en veranderen constant doordat ik ze anders combineer, maar ook omdat ze verder vervallen.”

Kunstenaarsinitiatief Trixie

Dat gaat elke keer weer anders. “Mijn taak als kunstenaar is dat proces te faciliteren.” Eden heeft een eigen atelier en is lid van het kunstenaarsinitiatief Trixie dat in de Rivierenbuurt, in de Scheldestraat zit. “Met Trixie heb ik geleerd hoe ik met een ruimte om moet gaan. We zijn ons ervan bewust dat, ook al hebben we een mooie ruimte om ons werk te presenteren, we er zelf hard aan moeten werken om het publiek te bereiken.”

Tot slot: heeft ze nog een mooie afsluiting? Dat heeft ze. Eden: “Als iemand toevallig nog een sweatshirt van een bijlmoordenaar heeft liggen, stuur het dan alsjeblieft naar mij. Dan kan ik het gaan onderzoeken.”

www.edenlatham.com
https://www.piketkunstprijzen.nl/eden-latham