Hoe de geschiedenis van Harderwijk en het Koloniaal Werfdepot verbonden zijn met mijn familie Geerdink-Schaftenaar
Harderwijk heeft onder Napoleon veel te lijden gehad: niet alleen sloot zijn broer in 1806 de Munt, 5 jaar later besloot hij zelf om de Akademie te sluiten. Voor de inwoners waren dit gevoelige verliezen van inkomsten. Toen in 1813 de kozakken verschenen was Harderwijk bevrijd; in Harderwijk werd de voorhoede van het Geallieerde Noordelijke Leger onder de Russische Generaal Benckendorff ingescheept voor hun tocht naar Amsterdam, dat kort daarop werd ingenomen. Het stadsbestuur van Harderwijk was in eerste instantie opgetogen dat het nieuwe bewind in 1814 had besloten in Harderwijk het Koloniaal Werfdepot te vestigen: al die militairen zouden weer een belangrijke bron van inkomsten zijn. Met de werving van rekruten voor Nederlands’ vreemdelingenlegioen werd al snel begonnen. Door de terugkomst van Napoleon in maart 1815 werden de koloniale troepen die al in Harderwijk waren georganiseerd in een “Indiaansche Brigade” die aan het veldleger zou worden toegevoegd. Deze troepen hebben niet deelgenomen aan de Slag bij Waterloo, maar rukten wel op naar Parijs; zij hebben de vestingen van Vanciennes en Le Quesnoi belegerd. Ze zijn niet meer in Harderwijk teruggekeerd: ze marscheerden vanuit Parijs in één keer door naar Den Helder en werden daar ingescheept naar Indië.
De rest van de 19e eeuw groeide Harderwijk uit tot “het riool van Europa”, vanwege het uitschot dat van heinde en verre kwam om dienst te nemen, en de bordelen en café’s die rond het Koloniaal Werfdepot werden gevestigd, waar de rekruten hun ruime handgeld konden verkwisten. Bekende kolonialen zijn de dichter Arthur Rimbaud (ter wiens nagedachtenis een herdenkingsplakkaat is geplaatst op het terrein van de voormalige kazerne) en de latere minister-president Colijn. Mijn overgrootvader nam ook dienst, in 1892. Hij diende in het KNIL tot 1914, als sergeant-ziekenverpleger. Veel tijd heeft hij niet gehad om te vertellen over zijn belevenissen daar: gekscherend wordt wel gezegd dat hij “terugkwam om 6 kinderen te maken en daarna de pijp uit ging”. Mijn opa, de oudste van de 6, wist een paar dingen, mar er rest verder niets dan zijn stamboekgegevens en foto’s.
In 1909 werd het Koloniaal Werfdepot gesloten en werd de kazerne toegewezen aan het 9e Regiment Infanterie. Harderwijk bleef een garnizoensstad gedurende de 20e eeuw. Aan de koloniale tijd herinnert enkel nog een smeedijzeren hek voor de voormalige kazerne, die nu is omgebouwd tot appartementencomplex.
