Internationaal doorgebroken, 15 - Jason File

Jason File is kunstenaar én aanklager bij het Joegoslavië Tribunaal in Den Haag. Recent had hij in Stroom, samen met Peter Koole, de tentoonstelling ‘A crushed image, (20 years after Srebrenica)'. Daar plaatste hij bewijsmateriaal van Srebrenica niet in de context van waarheidsvinding, maar in een artistieke context.

We spreken elkaar in Gember, het restaurant van het Haagse Fotomuseum. Jason heeft even pauze van zijn werk bij het Tribunaal. Jason heeft een actieve kunstpraktijk. Hij is pas in Londen geweest, waar hij gewerkt heeft aan zijn laatste tentoonstelling, tot stand gekomen onder leiding van een curator, in galerie The Ryder. 

Culturele dwangpatronen

Jason File: ‘Het gaat over de monetaire en financiële aspecten van het maken van een tentoonstelling. Ik kreeg een beurs van 5000 Pond. Na het betalen van alle kosten hield ik precies een Pond over. Die ene Pond wordt, onder fijn afgesteld licht, getoond in een vitrine als kostbaar voorwerp.' Verder worden alle ontvangstbewijzen en bonnetjes als documenten getoond. ‘Het gordijn achter het hele institutionele proces wordt opengeschoven.’ 

Het past in het thema van zijn werk. ‘Hoe definiëren we objecten en gebeurtenissen? In wat voor categorieën brengen we ze onder? Ik wil zien of materialen een andere betekenis kunnen krijgen, speciaal materialen die vanuit zichzelf al een hele stevige duiding hebben. Ik probeer of ik die stevige identiteit kan destabiliseren.’

Waarom doet hij dat? Jason File: ‘Ik vind het belangrijk dat men flexibel kan denken. Over zaken of dingen die een stevige identiteit hebben wordt vaak op een vastgeroeste manier gedacht. Maar het is heel belangrijk dat je vanuit een open geest, op een tolerante manier, dingen probeert te begrijpen. Sommige zaken zitten helemaal vast in culturele dwangpatronen en -gedachten. De enige uitweg is soms een artistieke. Die laat ons de zaak weer met verse blik zien. Ik doe dat niet met verf of steen, maar met behulp middelen die dicht bij mijn eigen leven staan.’  

Chelsea College of Arts

Jason File, die uit Amerika komt, is bijzonder goed geschoold. Hij begon met een juridische opleiding op Yale University in New Haven. Bij de menswetenschappelijke afdeling studeerde hij politieke Ethica en economie. Hij volgde ‘clinics’ voor rechtenstudenten waarbij hij met cliënten sprak die uit West-Afrikaanse landen als Liberia, Guinea en Sierra Leone kwamen. ‘Dat deed me veel.  Het drukt je met de neus op de feiten. Je wordt je ervan bewust hoe een situatie slecht kan uitpakken. Ik kreeg de behoefte om een positieve bijdrage te leveren.’

Na vier jaar had hij zijn Bachelor. Zijn Master graad, International Relations, haalde hij in het Engelse Oxford. Na zeven jaar studie ging hij weer terug naar Yale en haalde daar zijn Law degree.  Een jaar  werkte hij als gekwalificeerde advocaat bij de Federale rechter. Vervolgens ging hij naar Londen waar hij vijf jaar voor een Advocatenfirma werkte. En terwijl hij dat deed begon hij parttime colleges te volgen bij het Chelsea College of Arts.

Jason: ‘In Londen ging ik veel naar galeries en musea. Soms was ik teleurgesteld. Ik kreeg niet alles te zien wat ik wilde zien. Ik begon te denken en op gegeven moment kwam het idee in me op: waarom doe ik het niet zelf? Ik ging toen korte cursussen metaalbewerking en houtbewerking volgen. Toen ik de overstap naar het Joegoslavië tribunaal in Den Haag maakte liet ik mijn Londense kunst portfolio aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten (KABK) zien. Dat vond men goed genoeg om mij toe te laten als (parttime) student. Na een tijdje vroeg het KABK of ik ook les wilde geven aan eerstejaars studenten. Dat doe ik nu ook: op dinsdag avonden geef ik de cursus Research & Discours, om studenten te helpen een onderzoeksplan te formuleren.

Life Copy, 2012

Gevraagd naar een sleutelwerk noemt hij “Life Copy” uit 2012. File: ‘Het is een video installatie. Bovenin een kamer zie je op een monitor een videoclip. Er zijn beelden van een interview op CNN van een presentator met een terrorisme expert (ikzelf), die een boek heeft geschreven. Aan het begin en aan het eind zie je een commercial. Het werk gaat over: wat is echt / wat is kunst. Is het interview echt? (Ja) Ik wil het publiek aanmoedigen om op een andere manier naar een nieuwsuitzending te kijken. Een nieuwsuitzending heeft altijd een consumentenaspect, het is informatie die op een bepaalde manier verpakt is.

De wetten van de commercie spelen door in wat “objectief nieuws” wordt genoemd. In veel opzichten is het verre van objectief. Er zijn nieuwskanalen die 24 uur per dag nieuws uitzenden. Daar worden items in elkaar gedraaid, die heel tijdelijk zijn en snel vervliegen. Wat blijft is het ‘framen’ van de informatie, bijvoorbeeld de Vlag van Amerika, een doorlopende tekst onder de beelden (de ‘ticker tape), de productietitels. 

Vrij denken

Jason is kunstenaar sinds 2008. Groot voordeel vindt hij dat het hem de gelegenheid biedt om met een andere stem, in een andere taal,  te spreken. ‘Dat werkt bevrijdend. Talen zitten nogal vast in elkaar, kunst ook, maar daar ligt de nadruk meer op betekenis. Het daagt de kijker uit om er een standpunt over in te nemen en is daarmee veel meer open. Je hebt ook kunst die een eenduidige boodschap heeft. Dat is niet zo’n goede kunst. Het gaat erom dat je iets op een andere manier ervaart.’

Jason File vat het als volgt samen: ‘Vrij kunnen denken is van ongelooflijk belang. Kunst roept het vrije denken op.’

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0