Joran van Soest: “Als we communiceren gaat ieder van ons uit van zijn eigen realiteit”

Ik zag vele zeppelins in de tentoonstelling ‘the in between’ van Joran van Soest in de Twelve Twelve Gallery.  De zeppelin is voor Joran niet zomaar een sigaarvormig luchtschip met een cabine van onder en enige motoren aan de zijkant, nee, het  staat voor heel wat meer.

Ik spreek Joran op de tentoonstelling. Ook galeriehouder Silvia Bakker is erbij. “Ik vond het verhaal van de zeppelin interessant” zegt hij. Joran’s beeld van de wereld zou anders kunnen zijn dan het beeld van de wereld dat anderen hebben. Dat wilde hij nader gaan bestuderen. En wel aan de hand van de zeppelin.

Zeppelin

Joran: “Mijn opa heeft bij de luchtmacht gewerkt als radio-telegrafist. Hij had diverse boeken over zeppelins. Daar mocht ik in kijken. De eerste keer dat ik dat deed was ik 8 jaar oud en toen ik 12 jaar was, heb ik het nog eens bekeken. Ik herinner me dat ik dacht ‘Dit is een belangrijk, maar ook zwaar onderwerp’.  

Toen hij later op de Kunstacademie een onderwerp moest kiezen kwam de zeppelin weer naar boven. “In de les moesten we uilen tekenen, het was in het derde jaar. Je begon dan met bollen en driedimensionale ronde ruimtes. Alhoewel het aanvankelijk nog niet echt perfect was, zag de leraar er wel wat in en moedigde me aan ermee door te gaan en te zoeken naar andersoortige structuren. Zo kwam ik uiteindelijk uit bij de zeppelin als afstudeer-onderwerp. De zeppelins stonden voor mij voor het onbereikbare boven de horizon. De grens van mijn bewustzijn - en het begrijpen dat ik deze grens wel waar kon nemen. Dat je iets dat je niet meer begrijpt nog wel waar kan nemen intrigeerde mij. Het voertuig was zo groot dat ik er op eenzelfde manier naar keek als andere mensen. Het was iets megalomaans en in mijn scriptie ging ik er kritiek op leveren. Nu heb ik plannen om een echt zeppelin kunstwerk van metaal op een landgoed te plaatsen.”

Ruimte

Het gaat in Joran’s werk om de intersubjectieve ruimte. Joran: “Dat is de fragmenteerde, complexe ruimte die zich bevindt in ons begrip van de wereld, ook de wereld om ons heen. De ruimte tussen mezelf en de ander, tussen mijzelf en mijn beeld van mijzelf. Zelfreflectie dus. Het is een gesloten universum dat gelaagd en gefragmenteerd is.”

Joran gebruikt zijn eigen figuur en de figuur van de ander om zijn beeld van de ruimte te illustreren. “Het kan de ruimte zijn in een schilderij, maar ook de ruimte tussen het schilderij en de kijker met zijn of haar eigen perspectief.” Silvia Bakker: “En dan heb je ook nog de rol van de galerie, de begripsvorming, de semiotiek, de taal, de vertaling en de communicatie.”

Joran stemt daarmee in. Opvallend is dat al zijn werken op de tentoonstelling in zwart-wit zijn. Is kleur uitgesloten? “Kleur was aanvankelijk helemaal niet nodig. Op dit moment zou kleur mogen. Ik had eerst het framewerk, dan is kleur niet belangrijk, sterker: het betekent dan niets. Aan kleur zitten symbolen vast, dus verhalen. Dus een kleur gebruiken is een weloverwogen keuze.”

Sleutelwerk

Heeft hij een sleutelwerk, een richtinggevend werk? Hij heeft er meerdere, zegt hij. “Een sleutelwerk is voor mij een werk waardoor ik op nieuwe ideeën kom, waardoor ik nieuwe samenhangen zie.” Een voorbeeld is het werk ‘Within’. “Het is een studie naar het reflectieve zelf. De plek die de kijker door het hek waarneemt is een metaforische plaats en staat voor de buitenwereld en de ander. Alles wat zich buiten deze plek, buiten de hekken, bevindt is het ‘bekende onbekende’, the known unknown. Het werk wordt een medium voor het waarnemen van de fragmentatie die ontstaat als ik probeer de wereld in relatie tot mijzelf te begrijpen.”

Een ander sleutelwerk is ‘Boys playing ping pong on a Frozen Golden Lake with mandarins’. Ik dacht eerst dat de rode balletjes de mandarijnen waren, maar dat blijken de ping pong batjes te zijn. De mandarijnen zijn er wel, maar niet oranje gekleurd. “A frozen lake staat voor een staat van zijn tussen vast en onvast in. Drie figuren spelen een spel, ze kijken je aan en nodigen je uit mee te doen. De kijker wordt uitgenodigd na te denken hoe hij het schilderij en zichzelf verder invult. Een gouden meer als spiegel.”

En een derde sleutelwerk is Paradigm.2. We zien twee personen met luchtzakken. Het verbeeldt de intersubjectieve ruimte. “Als we communiceren gaat ieder van ons uit van zijn eigen realiteit. Onze wereld is die van mij, mijn wereld is die van jou.” Zie het filmpje: https://vimeo.com/210844397

In een ander filmpje, ‘the relative moment’ , dat weer onderverdeeld is in drie filmpjes, gaat het over hetzelfde thema. Ieder heeft zijn/haar eigen perspectief. De laatste film is de herinnering van een reisverhaal. “Ik stond op een berg terwijl ik op een ander verliefd was. Daar was ik alleen mee, want de ander wist het niet. Ik zou die ander, die onder aan de berg was, er ook niet mee willen confronteren als ik weer beneden was, want dan zou het unieke moment voorbij zijn.” https://vimeo.com/249020095  

St. Joost

Op de middelbare school wilde hij aanvankelijk filosofie kiezen als studie, maar het werd de Kunstacademie. “Ik voelde me al kunstenaar op mijn 14e." Hij studeerde af aan de Academie St. Joost in Den Bosch. Hij heeft er vijf jaar over gedaan. “Ik zou het iedereen aanraden, een jaar extra studeren. Dat extra jaar werkt in je voordeel omdat je dan je werk beter kunt uitleggen. Je hebt een persoonlijke worsteling ondergaan en het kost enige tijd voor je daar goed perspectief op hebt gekregen. Nu, afgestudeerd,  ben ik gelegitimeerd dat te zijn wat ik altijd ben geweest. Ik heb een jaar of 80 te gaan. Als mijn leven een mooi verhaal oplevert is het de moeite waard geweest.”

Hij vond het een fijne academie. “Ik heb een fantastische tijd gehad. Maar ze moeten wel de ruimte houden om de studenten vrij te laten werken. Dat is essentieel. Ze worden nu strenger en dat kan nadelig uitwerken voor studenten die de leraren in eerste instantie niet goed begrijpen.”

Toekomst voorspellen

Wat is zijn ervaring met het kunstleven?  “Heel veel is politiek. Dat mag de kunst eigenlijk niet zijn, maar het hoort erbij. Als jonge kunstenaar moet je opletten dat je je verhaal niet in bepaalde kaders onderbrengt. Het is belangrijk dat je als kunstenaar bij jezelf blijft. Maar je moet ook het kunstenaar-zijn niet boven je werk laten uit stijgen.”

Heeft hij nog een filosofische gedachte, voor zover dat al niet besproken is, tot slot? Joran: “De ruimte in een kunstwerk zoeken is een oefening om de toekomst te voorspellen."

https://www.joranvansoest.com/
https://www.twelvetwelve.gallery/

http://bit.ly/2ytFAqZ

 

 

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0