Rudi van Dantzigs verblijf in Friesland tijdens de Tweede Wereldoorlog (5)

Rudi van Dantzigs verblijf in Friesland tijdens de Tweede Wereldoorlog (5)

Rudi van Dantzig verbleef in de Tweede Wereldoorlog als elfjarig Amsterdams jongetje bij het gezin van Wabe en Akke Visser in Laaksum, een dorpje aan het IJsselmeer in Zuidwest Friesland in de buurt van Warns. Hij schreef er een autobiografische roman over die een bestseller werd: ‘Voor een verloren soldaat’.

Rudi van Dantzig overleed op 19 januari 2012. In het blad van het Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân schreef Iris Maaskant een uitgebreid artikel over Van Dantzigs verblijf in Friesland.

Iris Maaskant zocht de leden van de familie Visser, waar Van Dantzig was ondergebracht op om het verhaal van Van Dantzig te toetsen aan hun eigen herinneringen. Alle kinderen van Wabe en Akke waren nog in leven en hadden veel te vertellen, niet alleen over Rudi van Dantzig, ook over het leven in Laaksum, zoals het in de oorlogsjaren en ver daarvoor was.

Van Dantzig ging naar de christelijke lagere school in Warns. Het hoofd van die school was meester de Jong. We zullen hem nog tegenkomen. Hij is mijn grootvader, pake in het Fries. Zijn voornaam was Lucas.

We publiceren het verhaal in afleveringen. Elke week verschijnt er een nieuwe aflevering

Aflevering 5

De herinneringen van de familie Visser

Het was een voorrecht alle broers en zusters te mogen spreken: sommigen thuis, anderen door de telefoon. In die gesprekken herleefde het oude Laaksum, zoals het in de oorlog was en ver daarvoor geweest moet zijn vanaf de tijd zo rond negentienhonderd , dat er vissers gingen wonen.

Ook Rudi van Dantzig kwam weer tot leven, eerst als gevoelige elfjarige, later als zorgzame ‘oorlogsbroer’.

Trientsje

Ik zoek mevrouw Trientsje Albada-Visser (1926) op in ‘Talmahiem’, het verzorgingshuis in Balk. Het is avond, de gordijnen zijn gesloten. Achter me tikt een antieke Friese staartklok. Ze wijst me op een foto van een huis aan het IJsselmeer. Ze heeft dertig jaar met haar man in Mirns een kleine boerderij gehad.

‘Toen hij kwam, woonde ik niet meer thuis. Ik was dienstbode bij Rein Stoffelsma op de eerste boerderij naast ons aan de weg naar Warns. Ik was toen 18 jaar. Ik weet het nog goed. Het ging uit van de kerk. Die kinderen kwamen met een bus. Ik was speciaal thuisgekomen om te zien wat voor een kind het was. Hij zat bij mijn vader achterop de fiets. Hij was eerst erg verlegen. Hij had een prachtige badhanddoek in zijn koffer. Als mijn moeder de kinderen waste in de tobbe, dan droogde ze hen af met Duits laken, dat was oud onderlaken en dan vroegen ze: ‘Mag ik ook eens met de handdoek van Rudi?’

Naar de boer

‘Hij ging vreselijk graag met mij mee naar de boer. Hij stond dan in de stal aan de kant te kijken naar het melken en wilde het ook eens proberen. De wereld was toen heel anders dan nu. Met 13 jaar ging ik uit huis. Ik moest bij de boer melken en hard werken, alles met de hand. Ik kreeg 5 gulden per week. Dat werd eens in de drie maanden betaald. Mijn ouders stopten het geld in een zwart spaarpotje en dat brachten ze weer weg.’

‘Mijn moeder was heel zorgzaam, maar zei wel de waarheid. Ze was ook wel streng; wat wil je met zeven kinderen. Het viel tegen dat ze geen meisje kreeg voor Pieke. Er waren ook veel zorgen: Heit lag in 1939 elf weken in het ziekenhuis in Sneek. Toen hij 40 was, werd één van zijn nieren verwijderd. In die tijd moest mijn moeder drie maal in de week naar Staveren lopen en dan met de trein naar Sneek naar het ziekenhuis. Ze had het bloed vaak in de schoenen.’

Kinderverlamming

‘Pieke kreeg kinderverlamming in 1940, toen ze 1 jaar oud was en werd invalide. Ze kon niet meekomen en was veel alleen met Mem. Voor haar hadden ze een meisje gevraagd om mee te spelen. Rudi was een hele lieve jongen. Geen verkeerd woord, heel anders dan wij, misschien omdat hij homo was. Hij moest zich aan ons aanpassen; hij had wel wat te verduren met zoveel kinderen. Hij was een stadsjongen. Wij waren eenvoudiger en doortastender.’

Foto: 

De familie Visser in 1946. V.l.n.r. Jantsje, Popke, Heit, Diet, Harmen, Mem, Trientsje, Pieke en Meint. De foto werd genomen op de trouwdag van Trientsje. Ze draagt een corsage.

Volgende week aflevering 6

https://www.geschiedenisgaasterland.nl/
https://www.geschiedenisgaasterland.nl/wp-content/uploads/2017/02/13fan-Klif-en-Gaast-2012-2.pdf