The Blue Secret in de Porceleyne Fles

Afgelopen vrijdag was ik bij Royal Delft/ de Koninklijke Porceleyne Fles. Daar werd de expositie “The Blue Secret” met werk van Sonja ter Heijden geopend door de CEO van Royal Delft, Henk Schouten. 

Ik maakte die middag niet alleen kennis met het mooie en precieze werk van Sonja, maar onderging  ook nog eens de Royal Delft Experience. Met Jessica van Erkel gingen we naar de eerste ruimte van het museum, waar we te midden van Delfts blauw aardewerk ook de eerste drie werken  van Sonja zagen.  In de Keramische kamers (die een onderdeel zijn van de Royal Delft Experience) hingen in totaal tien werken van haar. Henk Schouten vertelde daar onder de indruk te zijn geraakt van het werk van Sonja. ‘Dat verdient een expositie’ dacht hij meteen. En zo geschiedde.

Eeuwenoude tradities

In de Keramische kamers zagen we zagen we ook foto’s van bezoeken van leden van het Koninklijk Huis en ministers die de binnen- en buitenlandse gasten een specifiek staaltje Hollandse nijverheid én kunst ineen wilden laten zien. In de fabriek zagen we – ondanks het late middaguur – nog enige handwerkslieden bezig te midden van aardewerk in allerlei vormen en allerlei stadia.

Nog steeds wordt het Delfts blauwe aardewerk volledig met de hand beschilderd volgens eeuwenoude tradities zagen we in een film in de multimediale ruimte. Naast de geschiedenis van het Delfts blauw en van Royal Delft zelf werd ook op een leuke manier het gehele productieproces getoond.  In de 17e eeuw waren er tientallen aardewerkfabriekjes in Delft, zagen we, maar de Porceleyne Fles, opgericht in 1653, was de enige die het tot op vandaag de dag heeft weten te redden, ook door af en toe scherpe keuzes te maken.

Het blauwe geheim

Sonja ter Heijden voelt zich van jongs af aan nauw verbonden met haar stad Delft en het Delftse porselein.  Ze ging in 2005 voor het eerst schilderen. Door dagelijkse urenlange schildersessies ontwikkelde ze zich in relatief korte tijd tot een begaafd kunstschilder van klassiek-realistische werken met een magische ondertoon.

 Sonja: “Het blauwe geheim van het Delftse porselein, het ontstaan en de rijke geschiedenis heeft mij vanaf mijn jeugd altijd bekoord. In het Delfts Blauw komen voor mij Oost en West, het blauw van de hemel en de aardse klei door menselijke ambacht tezamen. Mijn voorliefde voor de oud-Hollandse schilderkunst uit de Gouden eeuw heeft mij geïnspireerd qua compositie en kleurgebruik en een zeker gevoel gevormd voor een onmiskenbare dramatiek.”

Surrealistische droom

Ze wilde echter geen kopieën maken van de Oude Meesters, maar een eigen vorm zien te vinden die bij haar creatieve geest aansloot. Sonja: “Het leven dat de mens leidt heeft de vorm van een onzichtbare duistere kracht en komt om deze reden nadrukkelijk niet voor in mijn schilderijen. Echter, rond rijk geornamenteerde marmeren attributen komt het wonder van de natuur in zijn grootsheid en heerlijkheid tot leven. Symbolen tonen de verbondenheid tussen heden, verleden en toekomst als een romantische voorstelling in een surrealistische droom.

Het blauwe geheim waarin voor mij alles samenkomt, heb ik tot een icoon willen verheffen waar het wonder der natuur zich in alle verscheidenheid in mijn schilderijen kan voordoen als een verbintenis tussen hemel en aarde.” 

Masoniet

Voor het vervaardigen van haar schilderijen gebruikt Sonja “Masoniet-paneel” als ondergrond. Het is een plaatmateriaal dat veelvuldig in de bouw wordt gebruikt, krimpvrij, zo hard als eikenhout en bestand tegen alle weersomstandigheden. Ideaal materiaal om gladde schilderijen op te maken.

Sonja: “Het Masoniet wordt drie maal gegrond met een roze grondverf en na iedere droging gewaterschuurd. Zo ontstaat er een perfect glad en zeer hechtend oppervlak voor de olieverf. Eerst teken ik een gedetailleerd ontwerp en daarna begin ik met de ‘onderschildering’. Als dat droog is begint de gedetailleerde afwerking. Tussendoor wordt er – indien nodig – nog gewaterschuurd.”

Als het schilderij gereed is, wordt het met satijnlak gevernist, zodat er een harde beschermlaag is tegen stof en aanslag (vet, rook). Daarna wordt het van een mooie, stevige lijst voorzien. 

Open dagen

De expositie van Sonja ter Heijden is nog te zien tot en met 31 december 2015. Voor toegang en openingstijden zie de site van Royal Delft hieronder. Er komen twee open dagen aan: zaterdag 21 en zondag 22 november. Naast de bezichtiging van Sonja’s kunstwerken kunt u ook de Royal Delft Experience op deze dagen gratis bezoeken.