Boottochtje Willemsvaart

Recent maakte ik een bijzonder vaartochtje mee in onze eigen residentie. Het ging van de voormalige Binnenhaven van Scheveningen naar de Koninginnegracht. Ik was in het gezelschap van Menno Heling, de initiator van deze website. Drie weken eerder had ik eenzelfde tochtje gemaakt, maar deze keer in de omgekeerde richting. Van Hooigracht naar eindpunt Binnenhaven van Scheveningen.

Het tochtje dat we maakten heet de Willemsvaart. De drijvende kracht achter de Willemsvaart is Chris Schram. Alweer jaren geleden had ik van Chris Schram gehoord via een artikel dat Fred van der Gon Netscher schreef in een Special van De Cultuurbarbaar. Deze Special schreven we samen vol met allerlei stukken over Den Haag ter gelegenheid van de verhuizing van het Ministerie van OCW van Zoetermeer naar Den Haag. Het stuk over Chris Schram was een interview met de persoon die op dat moment  de beste website had – en waarschijnlijk nog steeds  heeft – over het Haagse historische erfgoed. Een website waar het enthousiasme vanaf spatte.

Waar woon je?

Chris vertelde in het interview dat hij in 1996 heel ziek was geweest. Vanwege een chemokuur mocht hij maandenlang het huis niet uit. Hij ging emailen en chatten en kreeg nogal eens de vraag ‘Waar woon je?’ Dat was de start van zijn website over het historische Den Haag. De site werd een succes. Vervolgens kwam het plan op om al die mensen ook al die mooie plekjes te laten zien. En sindsdien is Schram nogal eens op de Haagse grachten en kanalen te vinden.

Zwaan

Als we arriveren bij de steiger die de gemeente speciaal voor de Willemsvaart heeft laten installeren bij Haringkade 97 zien we de boot aankomen. Met dezelfde snelheid scheert een zwaan rechts naast de boot mee. Die zwaan ken ik. Het is een vriend van Chris, de vorige keer had hij al nieuwsgierig de boot ingekeken toen we bij het eindpunt, nu het beginpunt, arriveerden.

Haringvaart

Als we wegvaren begint Chris met uitleg. Hij weet zowat alles, van de gebouwen, wie er wonen en wie er vroeger – vaak in de oorlog – woonden én van de natuur. ‘Die binnenhaven lag er sinds 1868. In 1970 is het gedempt. Wat bleef was de Haringkade, de aanloop naar de binnenhaven. De binnenhaven was bedoeld voor de haringvaart. Het lag hier vol met haringboten die heel Europa doorvoeren, tot aan Spanje aan toe.’ Rechts zien we heuvelige bosjes.  ‘Daar lag een bunker met het ijs voor de haringen’.  Links van ons zien we een uitspanning met lampionnen waar een party plaatsvindt. Dan begint het prachtige Westbroekpark. ‘Westbroek was tussen de twee Wereldoorlogen het hoofd van de Haagse plantsoenendienst. Hij was ook verantwoordelijk voor het park, dat zijn naam kreeg. Na de oorlog, in 1948, gaf Koningin Wilhelmina geld om het behoorlijk toegetakelde park weer in ere te herstellen.’  We zien links een bijzondere boom, een Japanse Ginkgo Biloba.  ‘Hij is tweelobbig. En het is zowel loof- als naaldboom inéén.’  Even verderop varen we onder de laaghangende takken van een Kaukasische vleugelnootboom. Dan gaan we de Cremerbrug onderdoor.  ‘Die Cremer was een schrijver. Niet zo’n bijzondere overigens, maar hij heeft wel geschreven over kinderarbeid. Dat was aan het eind van de 19e eeuw. Hij heeft er een aanklacht tegen ingediend. Daarom kennen we hem nog steeds. Het Schoolwetje van Van Houten hebben we eraan te danken.’

Witte Brug

Links zien we de ‘Zeemeeuw’ een chique Art Nouveau villa.  ‘Architect Henri van der Velde, 1902.’ Even verder op Beaulieu, een villa met veertien kamers.   Rechts ligt Madurodam.  ‘Flink uitgebreid in de jaren tachtig. De bewoners van de flat tegenover Madurodam hebben ervoor gezorgd dat er geen auto’s meer konden rijden tussen het terrein en het kanaal.’ We gaan onder de Witte Brug door met de wapens van Zuid-Holland en Den Haag erop die de brug financierden.  ‘Die brug was helemaal wit. Vandaar de naam. Nu zijn de leuningen recent wit gemaakt.’

Links zien we een verbrokkelende antitankgracht, onderdeel van de Atlantik Wall, en verderop het voormalige jongensinternaat van het  Aloysius College.  ‘Dat was in de oorlog een commandopost’.  Rechts zien we de Archipelbuurt.  ‘Veel 19e eeuwse architectuur. Je ziet nogal wat Indische gevelstenen en ornamenten. Mensen kochten hun huizen zó vanuit Indië. Vanwege de straatnaam. Zonder dat ze het zagen. Ze vertrouwden dat wel goed zat.’

Links het oude Berlage Kantoor.  ‘Het stamt uit de jaren twintig. Het was van ‘De Nederlanden van 1845’. Een supermodern gebouw in die tijd. Het eerste gebouw met airconditioning. Mét een fontein op het dak. Dat dak is voor een deel van glas. Later zou ook het Gemeentemuseum van Berlage een dak van glas krijgen.’

Een gat in

Vlak voor de volgende brug zien we links én rechts kleine insteekhaventjes.  ‘Daar is nog het hekje voor de trekschuit. Onder de brug zien we gaten.  ‘Dat zijn haalgaten, om de schuiten onder de brug door te trekken.’ Eenmaal onder de brug door zien we tussen de bomen mooie tulpen. ‘Die heeft een mevrouw geplant. Guerilla Gardening noemt men het.'  We varen naar links en duiken een gat in. We moeten met onze hoofden naar beneden.  ‘Iedereen had dit zo’n beetje vergeten. Op goed geluk heb ik het zelf ontdekt. En nu is het deel van de Willemsvaartroute. Genoemd naar Koning Willem I overigens, die de Koninginnegracht liet graven.’

We bevinden ons ineens in het Nassaukwartier. Zien rechts een mooi vakwerkhuis uit 1896 en links eerst het Cultura Huis van de voormalige firma Jabo, wat voor Java en Borneo staat. Mooie Garuda’s aan het gebouw waar nu de ZuidAfrikaanse ambassade zit en dan een huis van circa 1650. Beheerd door Ad Hoc.  ‘Dat is antikraak. Je zit er mooi en goedkoop. Maar je moet binnen twee weken weg als er een nieuwe eigenaar is.’  Aan de oevers groeit bamboegras. Iets verder op staat een nog ouder huis met het wapen van Zuid-Holland op de gevel, uit 1647. Daar blijkt het culturele Gravin van Bylandt Fonds te zitten.   

Het Haagse Bos

Als we een draai naar rechts gaan maken – waarbij we een nest vol takjes en zilverpapier van een meerkoet netjes omzeilen – valt de motor ineens stil. Chris trekt een van zijn shirts uit en buigt zich naar de motor. Even later komt hij met een oude broek mét riem weer omhoog. ‘Wat ze niet allemaal in het water gooien !’  We gaan een brug onderdoor en zien eronder een ‘egeltjesbrug’ waar de egeltjes en andere dieren kunnen lopen. Rechts zien we het internaat Renswoude en even verderop het Israelisch Oudenliedenhuis 1925-1942.  ‘Nu zit er de Raad voor de Advocatuur.’  We zien prachtige bloesembomen en dan zijn we in het Haagse Bos. Rechts zien we de indrukwekkende toren van het voormalige  Essogebouw. ‘Nu zijn er Spaces, kantoortjes voor creatieve en andere bedrijfjes.’ Links het Malieveld waar we de tenten in oprichting zien voor het komende Tong Tong Festival. ‘Het Malieveld is van 1573. En vanaf 1576 – toen de Acte van Redemptie van kracht werd – geldt dat het Malieveld nooit bebouwd zal worden en dat het Haagse Bos ook altijd Haagse Bos zal zijn.’

We zien de volgende passagiers al klaarstaan in de verte. Chris gaat zo dadelijk aan zijn volgende tochtje beginnen. We nemen afscheid. Chris, succes ermee !

 

Sinds kort verschijnen de stukjes van Chris Schram behalve op zijn eigen website ook op Ifthenisnow. Zie onder meer een stukje over het Lange Voorhout.

 

Adres

Koninginnegracht
2514 AB gravenha
Nederland

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0